Όλοι οι Μωάμεθ σουλτάνοι - oloi i moameth soultanoi

Ξέρετε ότι . . . το όνομα Μωάμεθ λέγετε και Μεχμέτ! . . . Ξέρετε ότι . . . Το όνομα Μωάμεθ το έφεραν 6 Σουλτάνοι! . . . Ξέρετε ότι . . . ο Μωάμεθ ΣΤ’, στις 10 Αυγούστου του 1920 υπέγραψε τη συνθήκη των Σεβρών! . . .

Μωάμεθ (ή Μεχμέτ). Όνομα έξι σουλτάνων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

1)            Μωάμεθ Α’   Οθωμανός σουλτάνος (1413-1421). Ήταν ο νεότερος γιος του σουλτάνου Βαγιαζίτ Α'. Ύστερα από τη συντριβή των Τούρκων από τον Ταμερλάνο στη μάχη της Άγκυρας (1402) κατέφυγε στην Αμάσεια. Το 1403 κυρίευσε την Προύσα, όπου και ανακηρύχτηκε σουλτάνος. Κατόρθωσε να καταστείλει διάφορα επαναστατικά κινήματα που εκδηλώθηκαν εναντίον του και να αναδιοργανώσει το κράτος του. Παρέδωσε στη Βυζαντινή αυτοκρατορία τη Θεσσαλία, την Πελοπόννησο και οχυρές πόλεις του Εύξεινου Πόντου. Το 1416 ήρθε σε προστριβές με τους Βενετούς, οι οποίοι του κατέστρεψαν το στόλο. Στην Προύσα έχτισε το περίφημο «Πράσινο τέμενος».

2) ΜωάμεθΒ’    ο Κατακτητής ή Πορθητής (1432-1481). Σουλτάνος από το 1451-1481. Ήταν γιος του σουλτάνου Μουράτ Β', τον οποίο και διαδέχτηκε στο θρόνο. Είχε σπουδαία στρατιωτικά και πολιτικά προσόντα, που τον βοήθησαν στα μεγαλεπήβολα σχέδιά του. Ύστερα από προετοιμασίες δυο ετών πολιόρκησε την Κωνσταντινούπολη από στεριά και θάλασσα και την κυρίευσε με έφοδο στις 29 Μαΐου 1453, πραγματοποιώντας το μεγαλύτερο όνειρό του. Η «βασίλισσα των πόλεων» έγινε πρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους. Το 1454 κατέστησε φόρου υποτελείς τους Παλαιολόγους της Πελοποννήσου. Η τελευταία από τις τρεις εκστρατείες του (1455, 1456, 1459) εναντίον της Σερβίας στέφτηκε με επιτυχία και ολόκληρη η χώρα υποτάχτηκε. Το 1458 ο στρατηγός του Ομάρ κυρίεψε την Αθήνα και το 1460 ο Μωάμεθ Β’ κυρίευσε την Πελοπόννησο, εκτός από τα φρούρια του Ναυπλίου, της Πύλου, της Μονεμβασιάς, της Μεθώνης και της Κορώνης. Το 1461 έγινε κύριος της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας και της Καραμανίας. Με την κατάληψη της Λέσβου (1462) συμπλήρωσε την κατάκτηση όλων των νησιών του Αιγαίου, εκτός από τη Ρόδο. Το 1462 κυρίευσε τη Βλαχία, το 1464 τη Βοσνία και το 1470 το φρούριο της Χαλκίδας. Η προσπάθειά του να κυριεύσει τη Ναύπακτο (1477-1478) που την υπεράσπιζαν οι Βενετοί, απέτυχε. Το 1479 προσάρτησε την Αλβανία και λεηλάτησε άγρια την ιταλική πόλη Οτράντο. Ο ξαφνικός θάνατός του (1481) ματαίωσε το σχέδιό του να καταλύσει το παπικό κράτος. Ο Μωάμεθ Β’, εκτός από τα στρατιωτικά, είχε και μεγάλα διοικητικά προσόντα και κατόρθωσε να οργανώσει άριστα το απέραντο κράτος του.

Χαρακτηριστικό είναι ότι στους χριστιανικούς πληθυσμούς (όπως και στους Εβραίους) παραχώρησε θρησκευτικές ελευθερίες, αποβλέποντας στη διατήρηση των θρησκευτικών κοινοτήτων. Αυτό έκανε ευκολότερη την είσπραξη των φόρων και τη διακυβέρνηση των πληθυσμών. Διόρισε νέο πατριάρχη το Γεννάδιο Σχολάριο, ο οποίος ήταν αρχηγός της ανθενωτικής μερίδας, δηλαδή των χριστιανών που δεν ήθελαν την ένωση ορθόδοξης και ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, ματαιώνοντας έτσι το ενδεχόμενο της συνεννόησης των ορθοδόξων με τον πάπα για την οργάνωση σταυροφορίας. Ο Μωάμεθ Β’ ήταν πολύ μορφωμένος και γνώριζε ξένες γλώσσες. Είχε μαζί του Έλληνες γραμματικούς, τους οποίους συμβουλευόταν για τη διακυβέρνηση του κράτους του. Επίσης, τους χρησιμοποιούσε για να συντάσσουν τα έγγραφά του προς τους χριστιανούς της Δύσης (ως τα τέλη του 16ου αι. οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν την ελληνική στις διπλωματικές τους σχέσεις). Τέλος, από Ιταλούς που είχε στην υπηρεσία του πληροφορούνταν για την κατάσταση στη Δύση, τις στρατιωτικές δυνάμεις, τις πολεμικές μεθόδους, τις δυναστείες που κυβερνούσαν κ.ά.

3)           Μωάμεθ Γ’   (1556-1603)   Γνωστός και ως Γαζή και Πορθητής του Έγκερ. Οθωμανός σουλτάνος (1595-1603). Για να καταλάβει το θρόνο και να σταθεροποιήσει τη θέση του σκότωσε τα 19 αδέρφια του και αργότερα δολοφόνησε το γιο του Μαχμούτ. Η βασιλεία του χαρακτηρίστηκε από πολλές εσωτερικές ταραχές και εξεγέρσεις. Έκανε αρκετούς πολέμους και διακρίθηκε ιδιαίτερα στους αγώνες κατά των Αυστριακών.

4)           Μωάμεθ Δ’    (1642-1692)    Γνωστός και ως Γαζή και Αβτζή. Οθωμανός σουλτάνος (1648-1687). Ο ικανός βεζίρης του Μεχμέτ Κιοπρουλή κυρίευσε την Τένεδο και τη Λήμνο. Στα χρόνια του κυριεύτηκε η Κρήτη, παρά τη σκληρή άμυνα των Βενετών στο Μεγάλο Κάστρο (1646-1669). Αργότερα ο νέος βεζίρης του Καρά Μουσταφά πολιόρκησε για δεύτερη φορά τη Βιέννη (1683), αλλά νικήθηκε από τον αυστριακό στρατό και το πολωνικό ιππικό του Ιωάννη Σομπιέσκι. Ο Μωάμεθ Δ’ εκθρονίστηκε τελικά από τους γενίτσαρους.

5)           Μωάμεθ Ε’ (1844-1918). Οθωμανός σουλτάνος (1909-1918). Συνεργάστηκε με τους Νεότουρκους, οι οποίοι εκθρόνισαν το σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ Β’ και ανέβασαν αυτόν στο θρόνο. Στα χρόνια της βασιλείας του την ουσιαστική διακυβέρνηση της χώρας είχε το κομιτάτο «Ένωση και Πρόοδος».

6)           Μωάμεθ ΣΤ’ (1861-1926). Ο τελευταίος Οθωμανός σουλτάνος (1918-1922). Μετά τη λήξη του α’ παγκόσμιου πολέμου προσεταιρίστηκε τους Συμμάχους, στην προσπάθειά του να διατηρηθεί στην εξουσία. Στις 10 Αυγούστου του 1920 υπέγραψε τη συνθήκη των Σεβρών, η οποία δεν αναγνωρίστηκε από το εθνικιστικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ. Μετά την επικράτηση του τελευταίου κηρύχτηκε έκπτωτος και κατέφυγε πρώτα στη Μέκκα και ύστερα στην Ιταλία.

Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος