Όλυμπος – olympos

Ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, με ύψος 2.917 μ. Ο Όλυμπος υψώνεται στα όρια Μακεδονίας - Θεσσαλίας και ειδικότερα στα σύνορα των νομών Πιερίας και Λάρισας,  .  .  .

με διεύθυνση από βορειοδυτικά προς νοτιοανατολικά. Ο Όλυμπος χωρίζεται στον Πάνω και Κάτω Όλυμπο με τη χαράδρα του Ξερόλακκου.  

Ο Πάνω Όλυμπος αποτελεί το ψηλότερο τμήμα του βουνού.

 Σπουδαιότερες κορυφές του είναι ο Μύτικας ή Πάνθεο (2.917 μ.), το Σκολιό (2.911 μ.), το Στεφάνι (2.909 μ.), ο Άγιος Αντώνιος (2.817 μ.), ο Καλόγερος (2.813 μ.) και ο Προφήτης Ηλίας (2.803 μ.). Το τμήμα του Πάνω Ολύμπου που πέφτει προς την Πιερία είναι ανώμαλο και απόκρημνο.

Η ψηλότερη κορυφή του Κάτω Ολύμπου φτάνει μόλις τα 1.587 μ. (Μεταμόρφωση). Οι νοτιοανατολικοί πρόποδές του φτάνουν κοντά στις ακτές της θάλασσας, ενώ το νοτιότερο τμήμα του χωρίζεται από το βουνό Όσσα με την κοιλάδα των Τεμπών.

Ο ορεινός όγκος του Ολύμπου αποτελείται από κρυσταλλοπαγή σχιστολιθικά πετρώματα, από μεσοζωικά πετρώματα, από πετρώματα της σαρμάτιας βαθμίδας (λεπτή άμμο, λάσπη κτλ.) και από πλειστοκαινικά και κροκαλοπαγή και ολόκαινα πετρώματα. Ο κεντρικός κορυφαίος όγκος του Ολύμπου κατά την εποχή των παγετώνων (Παλαιοτεταρτογενές) είχε σκεπαστεί από μόνιμους παγετώνες, που έφταναν ως τα 2.200 μ. Ύστερα από μακραίωνες διαβρώσεις των παγετώνων αυτών, σχηματίστηκαν στο τμήμα αυτό του βουνού τα κοιλώματα, οι κόγχες και οι προεξοχές που υπάρχουν στο βουνό.

Από τα 2.000 μέτρα και πάνω δεν υπάρχει φυτική ζωή στον Όλυμπο, οι ψηλότερες κορυφές του οποίου είναι σκεπασμένες με χιόνια. Ως τα 2.000 μ. το βουνό σκεπάζεται από αραιή αλπική χλωρίδα, ενώ πολλά σημεία του είναι εντελώς γυμνά. Μεγάλα δάση από πεύκα, έλατα, οξιές και καστανιές βρίσκονται κυρίως στην πλευρά προς την Πιερία.

Στους πρόποδές του υπάρχουν βοσκότοποι και καλλιεργούμενες εκτάσεις. Οι ανατολικές πλαγιές του, από το Λιτόχωρο ως το Πάνθεο, έχουν χαρακτηριστεί ως Εθνικός Δρυμός από το 1938. Η χλωρίδα του Ολύμπου περιλαμβάνει 1.700 είδη, από τα οποία 23 φυτρώνουν μόνο στον Όλυμπο. Η πανίδα του αριθμεί 32 είδη θηλαστικών, 108 είδη πτηνών, πολλά ερπετά και έντομα. 

Ο Όλυμπος προσφέρεται για ορειβασία και διαθέτει εκπαιδευτικά κέντρα ορειβασίας και ορειβατικά καταφύγια.

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι στον Όλυμπο είχαν την κατοικία τους οι δώδεκα θεοί. Στην ψηλότερη κορυφή του ζούσε ο Δίας, που έβλεπε τον κόσμο από ψηλά, ενώ στις πλαγιές και τις χαράδρες του ζούσαν οι Μούσες. Σύμφωνα με τη μυθολογία, από τον Όλυμπο κατάγονταν ο Ορφέας ο Μουσαίος, ο Εύμολπος κ.ά. Στους πρόποδες του Ολύμπου, προς την πλευρά της Θεσσαλίας, βρέθηκαν ερείπια από τις αρχαίες πόλεις Γόννος, Δολίχη, Άζωρος και Πύθιον, ενώ προς την πλευρά της Πιερίας βρέθηκαν ερείπια από τις πόλεις Φίλα, Ηράκλεια, Λείβηθρα, Πίμπλεια, Δίον. Σε αυτά αποκαλύφτηκαν αρχαία ιερά. Στην κορυφή Άγιος Αντώνιος βρέθηκαν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα (επιγραφές, πήλινα αναθήματα, νομίσματα κ.ά.), τα οποία μαρτυρούν την ύπαρξη ιερού αφιερωμένου στο Δία.

Στις διόδους και τα στενά του Ολύμπου έγιναν πολλές μάχες μεταξύ ελληνικών φύλων, καθώς και μεταξύ Ελλήνων και ξένων επιδρομέων. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας είχαν πάνω στον Όλυμπο τα λημέρια τους πολλοί κλέφτες και αρματολοί, που κατέφευγαν σε δυσπρόσιτα μέρη του για να γλιτώσουν από τους Τούρκους. Ο Όλυμπος υμνήθηκε στα ελληνικά δημοτικά τραγούδια.

  Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος