φτερά, ftera

τα φτερά _ Κερατοποιημένα επιδερμικά παράγωγα που σκεπάζουν το σώμα των πουλιών. Τα φτερά είναι σχηματισμοί ανάλογοι με τις τρίχες των θηλαστικών και τις φολίδες των ερπετών.  .  .  .

Το τυπικό φτερό αποτελείται από τον άξονα και το γένειο. 

Το κάτω μέρος του άξονα λέγεται κάλαμος και το ανώτερο ράχη. 

Ο κάλαμος είναι βυθισμένος μέσα σε μια εγκόλπωση του δέρματος, που λέγεται θυλάκιο του φτερού, και η άκρη του είναι συν δεμένη στη θρεπτική θηλή, όπου καταλήγουν τα αιμοφόρα αγγεία τα οποία εξασφαλίζουν τη θρέψη του φτερού. 

Η ράχη βγαίνει έξω από το δέρμα και αποτελεί το σκελετό του ελάσματος.

Το γένειο αποτελείται από πυκνές σειρές παράλληλων ελασμάτων, που λέγονται μύστακες. 

Κάθε μύστακας έχει δύο σειρές μικρότερων κλαδιών, που λέγονται μυστάκια. 

Τα μυστάκια συνδέονται μεταξύ τους με άγκιστρα και στο σύνολό τους σχηματίζουν ένα πολύπλοκο πλέγμα. 

Υπάρχουν τριών ειδών φτερά:       

α) Τα κυρίως φτερά, που έχουν τη δομή που περιγράψαμε παραπάνω. Διακρίνονται σε καλυπτήρια, που σκεπάζουν τον κορμό των πουλιών, ερετικά ή κωπαία, που σκεπάζουν τις φτερούγες, και σε ουραία ή πηδαλιώδη, που σκεπάζουν την ουρά.

β) Τα πτίλα ή πούπουλα, που έχουν μαλακό σκελετό και δε σκεπάζουν έλασμα, αλλά μια τούφα από μυστάκια. Τα πτίλα καλύπτουν το σώμα των νεαρών πουλιών και αργότερα σκεπάζονται από τα κυρίως πτερά.

γ) Τα τριχόπτερα, που δεν έχουν έλασμα και μοιάζουν με τρίχες. Υπάρχουν στο κεφάλι, γύρω από το ράμφος και τα μάτια.

Τα φτερά είναι ελαφριές κατασκευές που καλύπτουν το σώμα των πτηνών και βοηθούν στο πέταγμα (κωπαία), στην αλλαγή κατεύθυνσης (πηδαλιώδη), στη θερμομόνωση (πτίλα), αλλά και στη χρωματική προσαρμογή ή την προσέλκυση του άλλου φύλου με τα χρώματά τους. Τουλάχιστον μία φορά το χρόνο πέφτουν και ξαναβγαίνουν (πτερόρροια).

 Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος