Θεσσαλονίκης, νομός – thessalonikis, nomos

Ένας από τους 13 νομούς της Μακεδονίας, στο κέντρο περίπου της Βόρειας Ελλάδας. Έχει έκταση 3.560 τ. χλμ. και πληθυσμό 1.057.825 κατοίκους. Πρωτεύουσα του νομού είναι η Θεσσαλονίκη (363.987 κάτ.).  .  .  .

ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ.   

Ο νομός Θεσσαλονίκης συνορεύει Β με τους νομούς Κιλκίς και Σερρών, Ν με το νομό Χαλκιδικής και βρέχεται από το Θερμαϊκό κόλπο, Α βρέχεται από το Στρυμωνικό κόλπο και Δ συνορεύει με τους νομούς Πέλλας και Ημαθίας. Στο μεγαλύτερο τμήμα του νομού εκτείνεται η πεδιάδα της Θεσσαλονίκης (64,6%) και μόνο το 12% του νομού είναι ορεινό. Μια δεύτερη πεδιάδα εκτείνεται κατά μήκος των λιμνών Λαγκαδά και Βόλβης, φτάνοντας ως το Στρυμονικό κόλπο. Γενικά οι πεδιάδες είναι εύφορες, γιατί έχουν σχηματιστεί από προσχώσεις και αποσαθρώσεις. Ειδικότερα η πεδιάδα της Θεσσαλονίκης είναι δημιούργημα του ποταμού Αξιού.

Τα κυριότερα βουνά του νομού είναι :   ο Χορτιάτης (ύψ. 1.201 μ.),   ο Βερτίσκος (ύψ. 1.103) και   τα Κερδύλια (ύψ. 1.091 μ.).

Ο Χορτιάτης βρίσκεται Α της Θεσσαλονίκης και εκτείνεται στο νομό Χαλκιδικής. Ένα τμήμα του κατεβαίνει ως τα περίχωρα της Θεσσαλονίκης (Πανόραμα, Πυλαία, Χίλια Δέντρα).

Τα Κερδύλια είναι το τμήμα του Μπέλες προς τη θάλασσα. Οι πλαγιές του φτάνουν ως το Στρυμονικό κόλπο και αποτελούν το φυσικό σύνορο των νομών Θεσσαλονίκης και Σερρών, καθώς και της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας. Ο Βερτίσκος αποτελεί και αυτός τμήμα του Μπέλες.

Ο νομός Θεσσαλονίκης βρέχεται κυρίως από το Θερμαϊκό κόλπο και προς την ανατολική του πλευρά, σε ένα μικρό μέρος του, από το Στρυμονικό κόλπο.

Οι δυτικές ακτές του Θερμαϊκού είναι προσχωσιγενείς.

Τα ακρωτήρια και οι όρμοι αλλάζουν κατά περιόδους μορφή από τις αποθέσεις των ποταμών Αξιού και Λουδία.

Στο βάθος του κόλπου βρίσκεται το λιμάνι της Θεσσαλονίκης.

Το εσωτερικό τμήμα του κόλπου κλείνει με το ακρωτήριο «Μεγάλο Καραμπουρνού».

Στο Στρυμονικό οι ακτές δεν έχουν αξιόλογες κολπώσεις.

Ο μόνος όρμος που υπάρχει είναι του Σταυρού.

Η υδατογραφία της περιοχής χαρακτηρίζεται από τα τρία μεγάλα ποτάμια, τον Αξιό, το Λουδία και το Γαλλικό, και από δύο μεγάλες λίμνες ΒΑ του νομού, την Κορώνεια και τη Βόλβη. Ο Αξιός που έχει συνολικό μήκος 295 χλμ. (στο ελληνικό έδαφος 76 χλμ.) κατεβαίνει από το κράτος της ΠΓΔΜ, ποτίζει την πεδιάδα της Θεσσαλονίκης και χύνεται 20 χλμ. δυτικά της πόλης. Ο Λουδίας αποτελεί το σύνορο μεταξύ των νομών Θεσσαλονίκης και Ημαθίας. Δέχεται όλα τα νερά που χύνονταν άλλοτε στο βάλτο των Γιαννιτσών και ύστερα από πορεία 35 χλμ. χύνεται στο Θερμαϊκό, ανάμεσα στις εκβολές του Αλιάκμονα και του Αξιού. Ο Γαλλικός έχει μήκος 70 χλμ., πηγάζει από τα Κρούσια και χύνεται στο Θερμαϊκό κόλπο, περίπου 10 χλμ. δυτικά από την πόλη.

Από τις λίμνες μεγαλύτερη είναι η Βόλβη, με έκταση 70,35 τ. χλμ., και η Κορώνεια ή του Αγίου Βασιλείου ή του Λαγκαδά με έκταση 42,8 τ. χλμ.

Το κλίμα του νομού είναι θαλάσσιο, σχετικά ήπιο, εκτός από τις περιόδους που φυσά, ιδιαίτερα το χειμώνα, ο χαρακτηριστικός και ψυχρός βοριάς που κατεβαίνει από την κοιλάδα του Αξιού και είναι γνωστός με το όνομα Βαρδάρης.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ.

Ο νομός Θεσσαλονίκης είναι η δεύτερη σε οικονομική σημασία περιοχή της Ελλάδας μετά το λεκανοπέδιο της Αττικής. 

Στην πεδιάδα η αγροτική παραγωγή γίνεται με τα πιο σύγχρονα μέσα καλλιέργειας και συγκομιδής. 

Τα εγγειοβελτιωτικά και αρδευτικά έργα προστατεύουν και ποτίζουν τα χωράφια. 

Καλλιεργούνται δημητριακά, όσπρια, βαμβάκι, καπνός, κηπευτικά, κτηνοτροφικά φυτά, λαχανικά, αμπέλια και οπωροφόρα δέντρα. Εξαιρετικά αναπτυγμένη παρουσιάζεται η κτηνοτροφία μικρών και κυρίως μεγάλων ζώων. 

Η αλιεία είναι αναπτυγμένη στο Θερμαϊκό κόλπο και στα ιχθυοτροφεία της Καρυάς, της Καβούρας, του Νταλιανακιού, της διώρυγας του Λουδία, του Αξιού και του Αλιάκμονα.

Ο ορυκτός πλούτος περιλαμβάνει χρωμίτη, αμίαντο, βολφράμιο, μόλυβδο και αντιμονίτη. Μεγάλα έσοδα αποφέρουν οι ιαματικές πηγές του Λαγκαδά, του Σέδες, της Νέας Απολλωνίας, της Σουρωτής κ.ά.

Στη δυτική περιοχή του νομού έχει διαμορφωθεί μια πολύ αξιόλογη βιομηχανική ζώνη. Λειτουργούν μεγάλα βιομηχανικά συγκροτήματα (χαλυβουργεία, σιδηροβιομηχανίες, μηχανουργεία, εργοστάσια τσιμέντου, κονσερβοποιεία κ.ά.) και πολλά εργοστάσια κατεργασίας και κονσερβοποίησης γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ.

Ο νομός περιλαμβάνει σαράντα τρεις δήμους:

Αγίου Αθανασίου (14.387 κάτ.), Αγίου Γεωργίου (5.466 κάτ.), Αγίου Παύλου (7.978 κάτ.), Αμπελοκήπων (40.959 κάτ.), Αξιού (6.780 κάτ.), Απολλωνίας (4.137 κάτ.), Αρέθουσας (3.522 κάτ.), Ασσήρου (3.909 κάτ.), Βασιλικών (9.303 κάτ.), Βερτίσκου (3.350 κάτ.), Εγνατίας (3.134 κάτ.), Ελευθερίου-Κορδελιού (21.630 κάτ.), Επανομής (8.671 κάτ.), Ευόσμου (52.624 κάτ.), Εχεδώρου (23.924 κάτ.), Θερμαϊκού (20.253 κάτ.), Θεσσαλονίκης (363.987 κάτ.), Θέρμης (16.546 κάτ.), Καλαμαριάς (87.255 κάτ.), Καλλιθέας (6.096 κάτ.), Καλλινδοίων (4.689 κάτ.), Κορώνειας (4.286 κάτ.), Κουφαλίων (10.757 κάτ.), Λαγκαδά (16.836 κάτ.), Λαχανά (3.779 κάτ.), Μαδύτου (3.456 κάτ.), Μενεμένης (14.910 κάτ.), Μηχανιώνας (9.425 κάτ.), Μίκρας (10.427 κάτ.), Μυγδονίας (7.191 κάτ.), Νεάπολης (30.279 κάτ.), Πανοράματος (14.552 κάτ.), Πολίχνης (36.146 κάτ.), Πυλαίας (22.744 κάτ.), Ρεντίνας (6.364 κάτ.), Σοχού (5.773 κάτ.), Σταυρούπολης (41.653 κάτ.), Συκεών (41.726 κάτ.), Τριανδρίας (11.289 κάτ.), Χαλάστρας (9.837 κάτ.), Χαλκηδόνας (10.001 κάτ.), Χορτιάτη (12.866 κάτ.), Ωραιοκάστρου (11.896 κάτ.) και τις κοινότητες Ευκαρπίας (6.598 κάτ.) και Πεύκων (6.434 κάτ.).

Διοικητικά ο νομός υπάγεται στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.

ΜΝΗΜΕΙΑ-ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ.

Εκτός από την πόλη της Θεσσαλονίκης, όπου είναι συγκεντρωμένα όλα τα στοιχεία του μακραίωνου πολιτισμού της (Λευκός Πύργος, ναός Αγίου Δημητρίου, Ροτόντα, αψίδα του Γαλέριου Μαξιμιανού, κ.ά.), υπάρχουν σε όλο το νομό σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και φυσικής ομορφιάς (το βυζαντινό κάστρο της Ρεντίνας, η Σίνδος με το αρχαίο νεκροταφείο, η λίμνη Βόλβη και Αγίου Βασιλείου, τα λουτρά του Λαγκαδά και της Απολλωνίας, ο Χορτιάτης κ.ά.).

    Υστερόγραφο συγγραφέως :   Τα στοιχεία που αναφέρονται και οι αριθμοί ως προς τον πληθυσμό μπορεί να υπάρχει κάποια διαφορά. Το έργο και η εγγραφή έχει γίνει πριν χρόνια . . .  τουλάχιστον από το 2009...  Ευχαριστώ που διαβάζετε τα άρθρα μου. 

  Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος

  Η αναζήτηση στο άρθρο :   Thessaloniki, #thessaloniki, @thessaloniki, #thesaloniki, nomos, #nomos, @nomos,