Κέντημα – kentima

Το εργό[GLi]χειρο που γίνεται πάνω σε ένα ύφασμα με βελόνα και κλωστή. Η τεχνική του κεντήματος είναι πολύ παλιά και συνεχίζεται ως τη σύγχρονη εποχή.  .  .  .

Κεντήματα έκαναν οι Ασσύριοι, οι Εβραίοι, οι Αιγύπτιοι, οι Κινέζοι, οι Πέρσες, οι Έλληνες. 

  Από τους Έλληνες έμαθαν την τεχνική οι Ρωμαίοι.

Με την επικράτηση του χριστιανισμού καθιερώθηκαν κεντήματα εκκλησιαστικής χρήσης, των οποίων η παράδοση συνεχίζεται ως τις μέρες μας (άμφια, καλύμματα ιερών σκευών, επιτάφιοι).

Τα θέματα των κεντημάτων αυτών είναι παρμένα από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη και τους βίους των αγίων.

 Στα μέσα του 6ου αι. μ.Χ., όταν μεταφέρθηκε ο μεταξοσκώληκας στο Βυζάντιο, το κέντημα γνώρισε[GLi]μεγάλη περίοδο ακμής με τα καινούργια στιλπνά νήματα από μετάξι. Κατά το μεσαίωνα στην Ευρώπη κεντιούνται με δεξιοτεχνία παραστάσεις κοσμικού και θρησκευτικού περιεχομένου. Στα χρόνια του Λουδοβίκου ΙΔ’ τα πολυτελέστατα κεντημένα ρούχα είχαν γίνει με ειδικά διατάγματα προνόμιο των βασιλικών πριγκίπων. Στο 18ο αιώνα έχουμε κεντήματα ελαφρότερα, με πιο μεγάλη τεχνική επιδεξιότητα, επηρεασμένα από τα κινέζικα πρότυπα. Την ίδια εποχή διακρίνεται η Ιταλία με τα υπέροχα κεντήματα της Βενετίας και της Γένουας, των οποίων η παράδοση συνεχίζεται ως τη σύγχρονη εποχή. Θαυμάσια τέχνη και τεχνική έχουν τα ελληνικά κεντήματα, τα οποία, παρά τις ξένες επιδράσεις που έχουν δεχτεί, παραμένουν πάντα ένα μέσο έκφρασης του δημιουργού τους.

 Ο χαρακτήρας των κεντημάτων διαφέρει ανάλογα με τη γεωγραφική θέση, με το κλίμα, με τις ιστορικές, τις πολιτιστικές και τις βιοτικές συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν οι κάτοικοι της κάθε περιοχής. Κοινό χαρακτηριστικό των ελληνικών κεντημάτων είναι τα περισσότερο ή λιγότερο σχηματοποιημένα σχέδιά τους.

Τα είδη των ελληνικών κεντημάτων μπορούμε να τα κατατάξουμε σε δύο κατηγορίες:

α) στα κεντήματα της ηπειρωτικής Ελλάδας και

β) στα κεντήματα των νησιών.

 

Η διαφορά ανάμεσα σε αυτές τις δύο κατηγορίες είναι ότι τα πρώτα παρουσιάζουν σκληρά χαρακτηριστικά στα σχέδια και την τεχνική, ενώ τα κεντήματα των νησιών έχουν πιο λεπτό, χαρούμενο και ευχάριστο χρώμα. 

Ως προς τη χρήση τους μπορούμε να τα διαχωρίσουμε σε διακοσμητικά διάφορων ειδών οικιακής χρήσης (σεντόνια, μαξιλαροθήκες, κουρτίνες, τσεβρέδες, σεμέδες κ.ά.) και σε κεντήματα ενδυμασίας (εσώρουχα, ποδόγυροι, ποδιές, τραχηλιές, μαντίλες, μισοφόρια κ.ά.).

Τα ελληνικά κεντήματα γίνονται πάνω σε λινά, βαμβακερά, μεταξωτά υφάσματα με πολύχρωμα νήματα, ενώ σπάνια βρίσκουμε κεντήματα πάνω σε μάλλινο. Τέτοια είναι τα μακεδονικά και τα θεσσαλικά και όλα τα σαρακατσάνικα. Ως προς την τεχνική τους τα ξεχωρίζουμε σε ξομπλιαστά ή μετρητά, που κεντιούνται με μέτρημα πάνω στο ύφασμα, και στα γραφτά, αυτά δηλαδή που γίνονται με βάση σχέδιο ζωγραφισμένο πάνω σε ύφασμα.

Από αυτό, τα πρώτα κεντιούνται στο χέρι, τα δεύτερα συνήθως σε τελάρο, που είναι δύο κύκλοι ανάμεσα στους οποίους τεντώνεται το ύφασμα.

Τα κεντήματα της ηπειρωτικής Ελλάδας έχουν συνήθως θέματα γεωμετρικά, μαιάνδρους, έλικες, σταυρούς, ρόδακες, ήλιους, άνθη και φύλλα, ενώ στα κεντήματα των νησιών τα θέματα που επικρατούν είναι ζώα, άνθρωποι, θηρία, φανταστικά μοτίβα, φίδια, πουλιά, πλοία, αρχιτεκτονικά σχέδια κ.ά. 

Στη σύγχρονη εποχή η μηχανική έχει αντικαταστήσει τη χειροποίητη εργασία κατά ένα μεγάλο μέρος. Γεγονός πάντως είναι ότι και σήμερα το χειροποίητο κέντημα αναγνωρίζεται και εκτιμάται σε σχέση με τα κεντήματα που έχουν βιομηχανοποιηθεί.

  Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος

  Η αναζήτηση στο άρθρο :    Κέντημα, τέχνη, χόμπι, kentima, embroidery, sampler, needlecraft, texni, xompi, xobby, techni, art, chompy, #kentima, #texni, #xompi, #xobby, #techni, #art,