Θάνατος - Thanatos

Η τέλεια και οριστική διακοπή των λειτουργιών της ζωής ενός ζωντανού οργανισμού.  .  .

  

Οι βασικές λειτουργίες της ζωής είναι η ανταλλαγή της ύλης και της ενέργειας, η διεγερσιμότητα, η κίνηση και η αναπαραγωγή.

Η οριστική λοιπόν διακοπή των λειτουργιών αυτών σημαίνει θάνατο.

Επειδή, ιδιαίτερα στις κατώτατες φυτικές και ζωικές τάξεις, πολλοί οργανισμοί δεν επιτελούν όλες αυτές τις λειτουργίες και ακόμη επειδή ορισμένοι οργανισμοί είναι δυνατό σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες να κλείνονται μέσα σε κύστη και να δείχνουν φαινομενικά νεκροί, συχνά γίνεται σύγχυση στο αν πραγματικά, σ’ αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχει θάνατος ή όχι.  

Εφόσον ο οργανισμός έχει πεθάνει, είναι αδύνατο να ξαναγυρίσει στη ζωή με οποιοδήποτε τρόπο.

Διακρίνουμε δύο είδη θανάτου:

1. Φυσιολογικός θάνατος. Οφείλεται στην προοδευτική φθορά και εκφύλιση ενός ζωντανού οργανισμού, ως μοιραία συνέπεια του χρόνου. Στην αρχή δημιουργείται εκφύλιση των κυττάρων του, με αποτέλεσμα να μη λειτουργούν πια κανονικά τα όργανά του. Τελικά έρχεται ο θάνατος.

2. Βίαιος θάνατος. Είναι ο πιο συχνός θάνατος και δημιουργείται από διάφορα εσωτερικά ή εξωτερικά αίτια. Στα εσωτερικά αίτια υπάγονται οι διάφορες αρρώστιες, όπως τα θρομβοεμβολικά επεισόδια, ο καρκίνος, η κίρρωση του ήπατος, οι σηψαιμίες, οι εγκεφαλοπάθειες κ.ά. Στα εξωτερικά αίτια ανήκουν τα δυστυχήματα, τα εγκλήματα, οι αυτοκτονίες, οι εκτελέσεις, οι δηλητηριάσεις κτλ.

Πριν έρθει ο θάνατος εμφανίζεται η προθανάτια περίοδος, η οποία είναι δυνατό να διαρκέσει για αρκετό χρονικό διάστημα.

Τέλος παρουσιάζονται οι επιθανάτιοι ρόγχοι και ο άνθρωπος πεθαίνει.

Κλινικά διαπιστώνεται παύση των καρδιακών παλμών και της αναπνοής, ωχρότητα του προσώπου και του δέρματος και μυϊκή ακαμψία. Το σαγόνι πέφτει, τα μάτια βαθουλώνουν, τα μέλη πέφτουν άψυχα και μονοκόμματα και το σώμα αρχίζει να κρυώνει, μια και παύει η κυκλοφορία του αίματος.

Ύστερα από 2-3 μέρες αρχίζει η σήψη του σώματος.

Επειδή ορισμένες φορές παρατηρείται νεκροφάνεια, δηλαδή άτομα που θεωρήθηκαν νεκρά να συνέλθουν, για το λόγο αυτόν η ταφή ενός νεκρού απαγορεύεται πριν περάσουν 24 ώρες από το θάνατό του (βλ. λ. νεκροφάνεια).

Σε περίπτωση φυσιολογικού θανάτου εκδίδεται από το γιατρό το πιστοποιητικό θανάτου, στη συνέχεια άδεια ταφής από την Εκκλησία και την επόμενη ο νεκρός θάβεται.

Αν, αντίθετα, ο θάνατος είναι ξαφνικός (ατύχημα, αυτοκτονία, δολοφονία κτλ.), γίνεται νεκροψία στο πτώμα από ιατροδικαστή, ο οποίος συντάσσει και την απαιτούμενη ιατροδικαστική έκθεση.

Τέλος ο θάνατος καταχωρείται στο ληξιαρχείο του δήμου ή της κοινότητας όπου ανήκει ο νεκρός.

Ο χρόνος που μεσολαβεί μέχρι να επέλθει ένας φυσιολογικός θάνατος δεν είναι κάτι το σταθερό, αλλά εξαρτάται από ορισμένους παράγοντες όπως το φύλο, το περιβάλλον στο οποίο ζει ο άνθρωπος (ρύπανση ή μη της ατμόσφαιρας), ο τρόπος ζωής (καταχρήσεις, κοπιαστική ζωή, υπεραπασχόληση, αγχώδης ζωή ή όχι κτλ.), η νοσηρότητα κ.ά.

Σύμφωνα με επίσημες στατιστικές, μικρότερη διάρκεια ζωής έχουν οι άντρες και όχι οι γυναίκες, καθώς επίσης όσοι μένουν σε βιομηχανικές περιοχές, οι εργάτες και γενικά εκείνοι των οποίων το επάγγελμα είναι κοπιαστικό ή ανθυγιεινό και επικίνδυνο. Επίσης μικρότερη διάρκεια ζωής έχουν όσοι ζουν αγχώδη ζωή, κοιμούνται λίγο και κάνουν καταχρήσεις (ποτά, κάπνισμα, ναρκωτικά κτλ.), αυτοί οι οποίοι αρρωσταίνουν συχνά ή κάνουν καθιστική ζωή κτλ.

Με τη μελέτη του θέματος ασχολείται η δημογραφία, η οποία μας πληροφορεί τα εξής:

Ο προϊστορικός άνθρωπος είχε μέση διάρκεια ζωής 20-25 χρόνια, ενώ κατά το 5000 π.Χ. 25-35 χρόνια. Στην εποχή μας, αντίθετα, η μέση διάρκεια ζωής φτάνει κατά μέσο όρο τα 76 χρόνια για τον άντρα και τα 81 για τη γυναίκα (στην Ελλάδα πριν 100 χρόνια η θνησιμότητα ήταν μεγαλύτερη κατά 17%, περίπου).

Συμπεραίνεται λοιπόν ότι ο εκπολιτισμός του ανθρώπου, η επίτευξη ανετότερων συνθηκών διαβίωσης και η μεγάλη εξέλιξη της ιατρικής συνέβαλαν στην αύξηση της μέσης διάρκειας της ζωής του ανθρώπου και κατά συνέπεια στην καθυστέρηση του θανάτου. Σήμερα μια από τις μεγάλες επιδιώξεις της επιστήμης είναι η αύξηση της μακροβιότητας. Βέβαια υπάρχουν οι αιφνίδιοι θάνατοι, οι οποίοι μειώνουν αισθητά τον ανθρώπινο πληθυσμό και οι οποίοι δεν έχουν χρονικά όρια. Αλλιώς η μακροβιότητα σε συνδυασμό με την αύξηση των γεννήσεων, θα είχαν ως αποτέλεσμα να μην επαρκεί η Γη στον άνθρωπο.  

        (Από αρχαία παράσταση) Η μεταφορά νεκρού από τον Ύπνο και τον Θάνατο.

  Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος

  Η αναζήτηση στο άρθρο :   Θάνατος, Thanatos, death, demise, casualty, #θάνατος, #thanatos, #death, #demise, #casualty, @thanatos, @death, 

           GLi – Pedia, Εγκυκλοπαίδεια,