Οκτωβριανή Επανάσταση – Oktovriani Epanastasi

Η επανάσταση της εργατικής τάξης και των αγροτών στη Ρωσία τον Οκτώβριο του 1917 με στόχο την κατάληψη της εξουσίας και η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους.  .  .

Πρόδρομος της Οκτωβριανής Επανάστασης υπήρξε η επανάσταση του 1905-1907, που είχε ως σκοπό την ανατροπή του τσαρισμού, την εγκαθίδρυση κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας κ.ά.

Ύστερα από σειρά εξεγέρσεων, απεργιών και διαδηλώσεων, η τσαρική κυβέρνηση δημοσίευσε διάταγμα για τη σύγκληση δούμας (βουλής), η οποία όμως τελικά ματαιώθηκε.

Ο τσάρος, τον Οκτώβριο του 1905, δημοσίευσε μανιφέστο για τη σύγκληση νομοθετικής δούμας με αντιπροσώπους όλων των τάξεων.

Τα κόμματα όμως που πήραν μέρος δεν αντιπροσώπευαν όλες τις τάξεις.

Η πρώτη αυτή δούμα διαλύθηκε και ακολούθησε η σύγκληση δεύτερης με συμμετοχή αυτή τη φορά και των μπολσεβίκων.

Οι εργασίες της δούμας άρχισαν το 1907, αλλά δε συνεχίστηκαν για πολύ.

Είχε και αυτή την τύχη της πρώτης.

Από τα πιο σημαντικά γεγονότα της περιόδου 1905-1907 ήταν η ένοπλη εξέγερση του Δεκεμβρίου 1905 που απέτυχε, επειδή δεν ήταν καλά οργανωμένη.

Τα χρόνια μετά το 1907 είναι περίοδος αντίδρασης σε κάθε επαναστατική ιδέα και πράξη.

Το 1914 άρχισε ο α’ παγκόσμιος πόλεμος, που δυνάμωσε την κοινωνική και οικονομική κρίση στη Ρωσία και επιτάχυνε τις πολιτικές εξελίξεις.

Το Φεβρουάριο του 1917, με τη φεβρουαριανή αστικοδημοκρατική επανάσταση, δημιουργήθηκαν στη χώρα δύο εξουσίες: η προσωρινή κυβέρνηση και τα σοβιέτ (συμβούλια αντιπροσώπων των εργατών).

Η κατάσταση αυτή οδήγησε σε μείωση της παραγωγής και σε αύξηση των τιμών.

Η βιομηχανική παραγωγή το 1917 μειώθηκε κατά 36,5%, σε σχέση με το 1916, οι τιμές των εμπορευμάτων και των τροφίμων αυξήθηκαν κατά πολύ, ενώ οι αποδοχές των εργατών μειώθηκαν κατά 57,4%.

Ο εφοδιασμός της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης σε τρόφιμα ήταν ελλιπής εξαιτίας των απεργιών, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί σε αυτές τις πόλεις λιμός. Το συνολικό χρέος του κράτους το φθινόπωρο του 1917 έφτασε τα 41,6 δισεκατομμύρια ρούβλια. Με αυτά τα δεδομένα οι εκπρόσωποι των σοσιαλιστικών κομμάτων προσπάθησαν να αποκτήσουν την πλειοψηφία στα σοβιέτ και να προχωρήσουν στη σοσιαλιστική αλλαγή. Μεγάλη δύναμη στα σοβιέτ (επιτροπές εργατών) άρχισε να αποκτά το κόμμα των μπολσεβίκων, χάρη στην καθοδήγηση του Λένιν, ο οποίος παρουσίασε σχέδιο για τη μετάβαση στο σοσιαλισμό, διατυπώνοντας τους συγκεκριμένους πολιτικούς και οικονομικούς στόχους που έπρεπε να κατακτήσει ο λαός.

Το Μάιο του 1917 σχηματίστηκε η πρώτη κυβέρνηση συνασπισμού, στην οποία πήραν μέρος, εκτός από τα κόμματα της πρώτης δούμας του 1905, οι μενσεβίκοι και οι εσέροι.

Οι προσπάθειες των μπολσεβίκων στράφηκαν στη μεταβίβαση της εξουσίας στα σοβιέτ. Σε διαδήλωση του λαού το 1917 οι κυβερνητικές δυνάμεις επιτέθηκαν εναντίον των διαδηλωτών με αποτέλεσμα να σκοτωθούν πολλοί. Τα γεγονότα αυτά υπήρξαν το τέλος για την ειρηνική περίοδο της επανάστασης.

Σε συνέδριο του μπολσεβικικού κόμματος που ακολούθησε ο λαός προσανατολίστηκε στην προετοιμασία της ένοπλης εξέγερσης. Το συνέδριο ενέκρινε το οικονομικό πρόγραμμα του κόμματος, που οι κυριότερες θέσεις του ήταν: εθνικοποίηση όλης της γης, των μεγάλων βιομηχανιών και τραπεζών, εφαρμογή μέτρων για την οικονομική κρίση κ.ά.

Για να αντιμετωπιστεί η επαναστατική αυτή προετοιμασία, τον Αύγουστο του 1917 συγκλήθηκε στη Μόσχα κρατική διάσκεψη με αντιπροσώπους των ανώτερων αξιωματικών, εμποροβιομηχάνων, πρώην μελών της δούμας κ.ά. Επικεφαλής της διάσκεψης ήταν ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων Λ. Γ. Κορνίλοφ. Οι μπολσεβίκοι κάλεσαν το λαό και το στρατό σε αντίσταση και αντέδρασαν με κάθε μέσο στην εναντίον τους επίθεση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την επικράτηση των μπολσεβίκων στα σοβιέτ και την καλύτερη οργάνωσή τους. Η προσωρινή κυβέρνηση, στην προσπάθειά της να κρατήσει την εξουσία, ανακήρυξε τη Ρωσία δημοκρατία και ίδρυσε, για τη διακυβέρνηση της χώρας, διευθυντήριο, το συμβούλιο των πέντε, με επικεφαλής τον Α. Θ. Κερένσκι.

Στις 23 Σεπτεμβρίου συνεδρίασε η κεντρική επιτροπή του μπολσεβικικού κόμματος και αποφασίστηκε η ένοπλη εξέγερση. Συστήθηκε στρατιωτική επαναστατική επιτροπή που έπαιξε το ρόλο επιτελείου και η οποία έστειλε επιτρόπους στα εργοστάσια και τις στρατιωτικές μονάδες.

Στις 24 Οκτωβρίου ο Λένιν έδωσε την εντολή για την έναρξη της εξέγερσης. Ο ίδιος εγκαταστάθηκε στο μέγαρο Σμόλνιι, όπου βρισκόταν η κεντρική επιτροπή του μπολσεβικικού κόμματος, το σοβιέτ της Αγίας Πετρούπολης και η συντονιστική επιτροπή. Τη νύχτα της 24ης Οκτωβρίου κυριεύτηκαν από τους επαναστάτες τα σπουδαιότερα δημόσια κτίρια στην Πετρούπολη.

Στις 25 Οκτωβρίου επιχειρήθηκε κατάληψη των χειμερινών ανακτόρων, που ήταν η έδρα της κυβέρνησης και του ανακτόρου Μαρίινσκι, όπου συνεδρίαζε το προσωρινό κοινοβούλιο. Και τα δύο ανάκτορα καταλήφθηκαν. Το ίδιο βράδυ, στο μέγαρο Σμόλνιι, άρχισε τις εργασίες του το δεύτερο πανρωσικό συνέδριο των σοβιέτ, που διακήρυξε την εγκαθίδρυση της εξουσίας τους.

Το συνέδριο ψήφισε διατάγματα για τη διάθεση της γης και εξέλεξε την πρώτη σοβιετική κυβέρνηση:   το συμβούλιο των επιτρόπων του λαού με επικεφαλής το Λένιν. Με την επικράτηση των επαναστατών στην Πετρούπολη, άρχισε η ένοπλη εξέγερση στη Μόσχα που κράτησε μια εβδομάδα. Τη νύχτα στις 3 Νοεμβρίου έπεσε το Κρεμλίνο και επικράτησε και εκεί η επανάσταση.

Στη συνέχεια η νέα κυβέρνηση δημοσίευσε τη διακήρυξη για το δικαίωμα των λαών για αυτοδιάθεση, την κατάργηση των εθνικών και θρησκευτικών προνομίων και περιορισμών κτλ. και αποχώρησε από τον α’ παγκόσμιο πόλεμο υπογράφοντας τη συνθήκη Μπρεστ Λίτοφσκ. Σύμφωνα με αυτή τη συνθήκη η Ρωσία αναγνώριζε την εθνική ανεξαρτησία της Πολωνίας και της Φιλανδίας.

Από τον Οκτώβριο του 1917 ως το Φεβρουάριο του 1918 η σοσιαλιστική επανάσταση επεκτάθηκε σ' όλη τη χώρα. Το τρίτο συνέδριο των σοβιέτ το 1918 ψήφισε τη διακήρυξη των δικαιωμάτων του εργαζόμενου λαού και ανακήρυξε τη Ρωσία δημοκρατία των σοβιέτ. Επικύρωσε επίσης την ίδρυση της ρωσικής ομοσπονδιακής δημοκρατίας και σε επόμενο συνέδριο ψηφίστηκε το σύνταγμα του νέου κράτους.

Το 1918 άρχισε ο εμφύλιος πόλεμος της Ρωσίας μεταξύ των κομουνιστών που ήταν ήδη στην εξουσία και όλων όσων ήταν αντίθετοι στην επανάσταση. Οι αντεπαναστάτες σχημάτισαν το Λευκό Στρατό (σε αντίθεση με τον Κόκκινο Στρατό των κομουνιστών) και για τρία χρόνια προσπαθούσαν να ανακόψουν την πορεία της επαναστατικής κυβέρνησης.

Τελικά, ο Λευκός Στρατός ηττήθηκε από τον Κόκκινο Στρατό το 1921 και έτσι οι κομουνιστές απέκτησαν τον έλεγχο ολόκληρης της χώρας.

Το 1922 δημιουργήθηκε επίσημα η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) στην οποία ενσωματώθηκαν όλες οι περιοχές και εθνότητες της Ρωσικής αυτοκρατορίας.

Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος

Η αναζήτηση στο άρθρο :    Oktovriani Epanastasi, October Revolution, #Oktovriani Epanastasi, #October Revolution, @Oktovriani Epanastasi, @October Revolution,