Ιησουίτες - Iisouites

(Ιησουίτες, ή, Εταιρεία του Ιησού.)   Μοναχικό τάγμα της ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.   .   .   .  .

 Ιδρύθηκε το 1534 στη Ρώμη από τον Ιγνάτιο ντε Λογιόλα και αναγνωρίστηκε από τον πάπα Παύλο Γ’ το 1540.

Συγκροτήθηκε από κληρικούς κυρίως και είχε σκοπό τον αγώνα για τη διατήρηση της πίστης του ρωμαιοκαθολικισμού και τη διάδοσή της, τον αγώνα για την εδραίωση της απόλυτης εξουσίας του πάπα και τη βελτίωση του θρησκευτικού βίου.

Είχε και έχει ως σήμερα αυστηρά συγκεντρωτικό σύστημα διοίκησης με επικεφαλής ισόβιο γενικό προϊστάμενο, που εκλέγεται από γενική συνέλευση επαρχιακών αντιπροσώπων. Ο αρχηγός αυτός διορίζει τους αξιωματούχους του τάγματος. Αυστηρότατη πειθαρχία και αναντίρρητη υπακοή των κατώτερων προς τους ανώτερους επικρατεί στις γραμμές του.

Το τάγμα των Ιησουιτών μόρφωνε και υπέβαλλε σε αυστηρή δοκιμασία –σε τρία στάδια– τα υποψήφια μέλη του.

Τα κολέγια και άλλα μορφωτικά ιδρύματά του εκπαίδευαν και ασκούσαν τους νεαρούς Ιησουίτες, ώστε να αποτελέσουν ικανά μέλη του πολυάριθμου «στρατού» της ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, άξια να ανταποκριθούν στα πολλαπλά καθήκοντά τους. Σιγά-σιγά εκτός από κληρικούς περιλάμβανε και λαϊκούς με κοσμικά καθήκοντα, κυρίως στο χώρο της εκπαίδευσης και της νοσοκομειακής περίθαλψης. Με τα δεδομένα αυτά οι Ιησουίτες αποτέλεσαν το πιο ισχυρό όργανο του παπισμού στον αγώνα του κατά της Μεταρρύθμισης και του Διαφωτισμού, το κυριότερο όπλο υπεράσπισης των θεσμών του ρωμαιοκαθολικισμού και του κύρους του πάπα και το μέσο για την εκτέλεση οποιασδήποτε αποστολής «προς μείζονα δόξαν του Θεού» (ad majorem Dei gloriam). Από την πολύμορφη αυτή δραστηριότητα, που καθοριζόταν από τη σκοπιμότητα, διαμορφώθηκε και η ιησουίτικη ηθική, που συνοψίζεται στο ότι όλα τα μέσα είναι επιτρεπτά, εφόσον εξυπηρετούν το σκοπό. Έτσι αποδόθηκε στους Ιησουίτες η κατηγορία ότι υποστήριζαν την αρχή «ο σκοπός καθαγιάζει τα μέσα», ότι αναμειγνύονταν στην πολιτική και εκτρέπονταν από το θρησκευτικό ηθικό σκοπό τους, ότι οργάνωναν συνωμοσίες και πραξικοπήματα, ότι έδειχναν ιδιαίτερο ζήλο για την απόκτηση πλούτου κ.ά. Αυτές οι κατηγορίες θεωρούνται από ορισμένους όχι και τόσο υπερβολικές.

Με τα πανεπιστήμια και τα κολέγια ο ιησουιτισμός άσκησε μεγάλη επίδραση στην εκπαίδευση (σε μερικές χώρες εξακολουθεί ακόμη η επιρροή), ενώ με το μορφωμένο προσωπικό του (επιστήμονες κάθε ειδικότητας), τις ιεραποστολές, την κατήχηση και τη φιλανθρωπία εισχώρησε παντού και επηρέασε πλατιές μάζες σε πολλές χώρες του κόσμου.

Το τάγμα των Ιησουιτών από χίλια μέλη που αριθμούσε, όταν πέθανε ο ιδρυτής του, έφτασε να έχει δεκάδες χιλιάδες και άπλωσε τη δράση του σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Φλάνδρα, Γερμανία, Πολωνία, Ρωσία κ.ά.). Στη συνέχεια οι Ιησουίτες επέκτειναν τη δραστηριότητά τους και σε άλλες ηπείρους. Στην Ιαπωνία, στην αρχή, είχαν μεγάλες επιτυχίες, αργότερα όμως διώχτηκαν. Στην Ινδία και την Κίνα στερέωσαν την επιρροή τους. Εγκαταστάθηκαν στην Τουρκία (Κωνσταντινούπολη 1609), τη Συρία, την Παλαιστίνη, την Αίγυπτο, την Αιθιοπία και άλλες χώρες της Αφρικής, καθώς και στη Βόρεια και τη Νότια Αμερική.

Η περίοδος της μεγαλύτερης ανάπτυξης και ακμής του τάγματος είναι τα μέσα του 18ου αι. Αλλά τότε αρχίζει και η παρακμή του. Οι Ιησουίτες διώχνονται από την Πορτογαλία (1759), από τη Γαλλία (1762), από την Ισπανία (1767), τη Σικελία (1768) και τέλος διαλύεται το τάγμα από τον πάπα Κλήμη ΙΔ’, ύστερα από αξίωση του βασιλιά της Γαλλίας το 1773. Τότε αριθμούσε 24.000 κληρικούς και 600 κολέγια. Τα αίτια ήταν πολιτικά: αντίθεση του Διαφωτισμού, που είχε αρχίσει να επικρατεί, η άνοδος της αστικής τάξης και η προσπάθεια της απολυταρχίας να την τραβήξει με το μέρος της περιορίζοντας τη δύναμη, την επιρροή και τον πλούτο του τάγματος, αντίδραση των εθνικών εκκλησιών κατά του τάγματος κτλ.

Το 1814 το τάγμα ξανασυστάθηκε από τον πάπα Πίο Ζ’, αναδιοργανώθηκε και ξεχύθηκε και πάλι σ’ όλο τον κόσμο με πιο περιορισμένο και προσαρμοσμένο στις νέες συνθήκες σκοπό: ιεραποστολικό και κατηχητικό έργο μέσω ιεραποστόλων, σχολείων, εντύπων κτλ. Και πάλι όμως αντιμετώπισε δυσκολίες σε ορισμένες χώρες, όπως στο Βέλγιο, την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ελβετία, την Αυστρία, την Κολομβία, τη Γερμανία κ.α. Παρ’ όλα αυτά είναι το μεγαλύτερο και πλουσιότερο τάγμα της ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

  Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος

Η αναζήτηση στο άρθρο :  #ιησουιτες, #iisouites, 

              GLi-Pedia, encyclopedia, Encyclopaedia