ΗΠΑ - USA

ΗΠΑ  =  Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής = Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Βόρειας Αμερικής, με έκταση : 9.629.047 τ. χλμ. και πληθυσμό : 286.067.000 κάτ. Έχει πρωτεύουσα την Ουάσιγκτον (572.059 κάτ.).   .   .

Με το πολίτευμα της να είναι :  Ομοσπονδιακή Δημοκρατία.

  Η θρησκεία της είναι ο Χριστιανισμός και ο Ιουδαϊσμός, ο Ισλαμισμός, ο Ινδουισμός κ.ά. ενώ η γλώσσα της είναι η Αγγλική και το νόμισμα είναι το Δολάριο ΗΠΑ. 

ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

α) Θέση και σύνορα. Οι ΗΠΑ βρίσκονται ολόκληρες στο δυτικό τμήμα του βόρειου ημισφαιρίου και στο κέντρο της Βόρειας Αμερικής. Συνορεύουν Β με τον Καναδά και Ν με το Μεξικό. Βρέχονται Ν από τον κόλπο του Μεξικού, Α από το Βόρειο Ατλαντικό ωκεανό και Δ από τον Ειρηνικό ωκεανό. Δύο πολιτείες βρίσκονται ξεχωριστά από τον κορμό των Ηνωμένων Πολιτειών, η Αλάσκα (1.593.438 τ. χλμ.), στο ΒΔ άκρο της Βόρειας Αμερικής ανατολικά του Καναδά, και η Χαβάη (16.179 τ. χλμ.), νησιωτική πολιτεία στο Βόρειο Ειρηνικό ωκεανό.

Γεωγραφικά η θέση της χώρας καθορίζεται μεταξύ 25°50’ βόρειου πλάτους και 67°124’ δυτικού μήκους. Η συνολική έκταση της χώρας είναι λίγο μικρότερη από αυτή της Ευρώπης και λίγο μεγαλύτερη από της Αυστραλίας.

β) Μορφολογία.   Οι βόρειες περιοχές των ΗΠΑ αποτελούν τμήμα της Λαυρεντιανής Ασπίδας το οποίο καλύπτεται από πυκνά δάση. Στα ατλαντικά παράλια των ΗΠΑ το βόρειο τμήμα είναι βραχώδες και αφιλόξενο, ενώ το κεντρικό και νότιο τμήμα της ακτής καταλήγει στη θάλασσα σχηματίζοντας έλη και αμμουδιές. Στα βόρεια, κοντά στα σύνορα με τον Καναδά, βρίσκεται η περιοχή των λιμνών.

Τα Απαλάχια όρη, που διασχίζουν τις ανατολικές πολιτείες καταλαμβάνοντας μια απόσταση μήκους 2.400 χλμ., είναι βουνά γεμάτα φαράγγια, οροπέδια και κοιλάδες, λόγω αλλεπάλληλων διαβρώσεων, ενώ στο υπέδαφός τους υπάρχουν άφθονες ποσότητες άνθρακα. Εκτείνονται σχεδόν παράλληλα στις ακτές του Ατλαντικού, από τα σύνορα με τον Καναδά μέχρι την πολιτεία της Αλαμπάμα, και περιλαμβάνουν τα ορεινά συγκροτήματα Κάτσκιλ, Αλέγκενι και Μπλου Ριτζ.

Οι ψηλότερες κορυφές είναι η Μίτσελ (υψ. 2.037 μ.), η Σλάιντ (υψ. 1.281 μ.) κ.ά. Δυτικά των Απαλαχίων υπάρχουν πολλά οροπέδια που κι αυτά με τη σειρά τους έχουν υποστεί διάβρωση και σχημάτισαν άπειρους μικρούς λόφους. Μεγάλες πεδιάδες, που συχνά βρίσκονται και κάτω από το επίπεδο της θάλασσας, απλώνονται προς τη δύση, μέχρι το σημείο που απότομα κόβονται από τα Βραχώδη όρη, τη «σπονδυλική στήλη της ηπείρου», όπως τα έχουν ονομάσει. Τα Βραχώδη όρη ξεκινούν από την Αλάσκα και φτάνουν μέχρι το Τέξας.

Οι ψηλότερες κορυφές είναι η Έλμπερτ (υψ. 4.399 μ.), η Λογκς (υψ. 4.345 μ.), η Φρέμοντ (υψ. 4.185 μ.) κ.ά. Η περιοχή αυτή αποτελείται από τοπογραφικά χωρισμένες μικρές περιοχές, που έχουν δημιουργηθεί κατά διαφορετικούς τρόπους η καθεμιά. Τα οροπέδια του Κολοράντο, με τη σκαμμένη από το ομώνυμό τους ποτάμι βαθιά χαράδρα, το «Γκραντ Κάνιον», βάθους περίπου 1.600 μ., έχουν σχηματιστεί από υλικό που προήλθε από τα Βραχώδη όρη και αφού παρασύρθηκε από τη βροχή, συμπιέστηκε σε βράχους. Το οροπέδιο του Κολούμπια σχηματίστηκε από ένα τεράστιο κύμα ηφαιστειογενούς λάβας που σκέπασε τα βουνά και γέμισε τις χαράδρες με ένα στρώμα πάχους εκατοντάδων μέτρων. Ηφαίστεια γέννησαν τα Καταρρακτώδη όρη που περιλαμβάνουν και το μόνο ενεργό σήμερα ηφαίστειο των ΗΠΑ, το Λάσεν (3.187 μ.) στην Καλιφόρνια.

Τα Καταρρακτώδη όρη βρίσκονται δυτικά και παράλληλα των Βραχωδών και φτάνουν ως τις ακτές του Ειρηνικού.

Η Σιέρα Νεβάδα αποτελεί προέκταση προς τα νότια των Καταρρακτωδών ορέων, διασχίζει την Καλιφόρνια και οι παραφυάδες της φτάνουν μέχρι τις ακτές του Ειρηνικού.

Τα βουνά της Σιέρα Νεβάδα σχηματίστηκαν ύστερα από κατολισθήσεις και άλλους γεωλογικούς μετασχηματισμούς. Ψηλότερη κορυφή της οροσειράς είναι το όρος Γουίτνεϊ (υψ. 4.418 μ.). Τα βουνά της δυτικής παραλιακής οροσειράς, σχετικά χαμηλά και πολύ νεότερα, κλονίζονται κάθε τόσο από σεισμούς, απόδειξη ότι δεν έχει ακόμα σταματήσει στην περιοχή αυτή η διαμόρφωση του εδάφους. Σε μια περιοχή 544.000 τ. χλμ. εκτείνεται το Μεγάλο Λεκανοπέδιο και περιλαμβάνει το νότιο Όρεγκον, τη Γιούτα, τη Νεβάδα, την ανατολική Καλιφόρνια. Εκεί σχηματίζεται η Κοιλάδα του Θανάτου όπου βρίσκεται και το χαμηλότερο σημείο των ΗΠΑ (86 μ. κάτω από το επίπεδο της θάλασσας).

Οι ακτές προς τον Ατλαντικό διακόπτονται σε πολλά σημεία και σχηματίζουν αρκετούς όρμους. Εκεί συναντάμε τους κόλπους Ντέλαγουερ, Μέιν, Πένομπσκοτ, Βοστόνης, Νιου Χέιβεν, Νέας Υόρκης, Τσέζαπικ κ.ά. και τα ακρωτήρια Τσαρλς, Φίαρ, Κανάβεραλ, Σέιμπλ κ.ά. Νοτιότερα σχηματίζεται η μεγάλη χερσόνησος της Φλόριντας που κλείνει τον κόλπο του Μεξικού. Προς τον Ειρηνικό έχουμε τους κόλπους του Σιάτλ και του Σαν Φρανσίσκο, το ακρωτήριο Φλάτερι κ.ά.

γ) Ποτάμια-Λίμνες.   Στις ανατολικές περιοχές πηγάζουν οι ποταμοί Κονέκτικατ, Χάτσον (Νέα Υόρκη), Ντέλαγουερ (Φιλαδέλφεια), Τζέιμς (Βιρτζίνια), Σαβάνα (σύνορα Γεωργίας-Ν. Καρολίνας) και Άγ. Ιωάννης (Φλόριντα) που χύνονται στον Ατλαντικό ωκεανό. Στο εσωτερικό οι μεγαλύτεροι ποταμοί είναι οι Οχάιο, Τενεσί, Ιλινόις και Μισισιπής.

Ο Μισισιπής (3.779 χλμ.) συγκεντρώνει τα νερά περίπου 250 παραποτάμων. Το πλωτό τμήμα του, μαζί με τους παραποτάμους του, φτάνει τα 26.000 χλμ. Έχει τις πηγές του στη Μινεσότα και τις εκβολές του στον Κόλπο του Μεξικού. Μεγαλύτεροι παραπόταμοί του είναι οι Μισούρι (3.726 χλμ.), Οχάιο, Αρκάνσας. Ο Μισισιπής με τους παραποτάμους του αρδεύουν όλη την πεδινή περιοχή ανάμεσα στα Βραχώδη όρη και τα Απαλάχια. Οι δύο μεγάλοι ποταμοί στα δυτικά είναι ο Κολοράντο στο Νότο (2.334 χλμ.), που πηγάζει από τα Βραχώδη όρη, περνάει από το Γκραντ Κάνιον και χύνεται στον κόλπο της Καλιφόρνιας, και ο Κολούμπια (2.005 χλμ.), που έχει τις πηγές του στον Καναδά και χύνεται στη βορειοδυτική ακτή των ΗΠΑ. Ο Ρίο Γκράντε (3.034 χλμ.) ξεκινάει από τα όρη Σαν Χουάν του Κολοράντο, σχηματίζει το φυσικό σύνορο μεταξύ Τέξας και Μεξικού και εκβάλλει στον Κόλπο του Μεξικού. Τα ποτάμια του μεγάλου Λεκανοπεδίου, έχουν μια ιδιοτυπία γιατί δεν καταλήγουν πουθενά. Η περιοχή αυτή είναι τόσο ξερή, ώστε τα ποτάμια της εξατμίζονται ή απορροφούνται από το έδαφος ή την άμμο, προτού προλάβουν να καταλήξουν στη θάλασσα. Όμως, μετά τις καταιγίδες της ερήμου, οι ποταμοί αυτοί γίνονται επικίνδυνοι χείμαρροι. Στην Αλάσκα βρίσκεται ο ποταμός Γιούκον (3.180 χλμ.) που χύνεται στη Βερίγγεια θάλασσα.

Στα βορειοανατολικά σύνορα με τον Καναδά, στα νότια της Λαυρεντιανής Ασπίδας, βρίσκεται η περιοχή των Μεγάλων Λιμνών. Τις λίμνες Οντάριο (19.011 τ. χλμ.), Ίρι (25.667 τ. χλμ.), Χιούρον (59.600 τ. χλμ.) και Σουπίριορ (82.100 τ. χλμ.) μοιράζονται οι ΗΠΑ με τον Καναδά, ενώ η Μίσιγκαν (57.800 τ. χλμ.) ανήκει εξολοκλήρου στις ΗΠΑ. Στην πολιτεία της Γιούτα, στην περιοχή του Μεγάλου Λεκανοπεδίου, βρίσκεται η Σολτ Λέικ, λίμνη με αλμυρό νερό.

δ) Κλίμα.   Στις ΗΠΑ υπάρχουν μεγάλες και, καμιά φορά, απρόβλεπτες διαφορές κλίματος. Στην Αλάσκα οι χειμώνες είναι ψυχροί και μεγάλης διάρκειας και τα καλοκαίρια σχεδόν ανύπαρκτα. Στις βορειοανατολικές ακτές των ΗΠΑ επικρατεί υγρό ηπειρωτικό κλίμα. Στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών συμβαίνουν συχνές χιονοπτώσεις. Στη ζώνη της νότιας ακτής του Ατλαντικού ως τη Φλόριντα το κλίμα είναι υγρό ηπειρωτικό έως υποτροπικό, λόγω του θερμού θαλάσσιου ρεύματος του Κόλπου του Μεξικού που επηρεάζει το κλίμα της περιοχής.

Στην περιοχή εκδηλώνονται συχνά το φθινόπωρο καταστροφικοί τυφώνες. Από τις βορειοδυτικές ακτές ως την Καλιφόρνια το κλίμα είναι θαλάσσιο με ήπιους χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια, ενώ στην Καλιφόρνια επικρατούν ψυχροί βροχεροί χειμώνες και ζεστά ξηρά καλοκαίρια. Στις νοτιοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ και στο βόρειο Μεξικό οι βροχοπτώσεις είναι ελάχιστες και γι’ αυτό έχουν σχηματιστεί έρημοι, ενώ στις κεντρικές πολιτείες των ΗΠΑ το κλίμα είναι υγρό ηπειρωτικό, με πολλές βροχοπτώσεις και συχνούς ανεμοστρόβιλους.

ε) Βλάστηση-Ζώα.   Το 30% της έκτασης των ΗΠΑ καλύπτεται από δάση. Στις ανατολικές περιοχές της ατλαντικής ζώνης, στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών και στα Απαλάχια υπάρχουν δάση με οξιές και κωνοφόρα, καθώς και απέραντα λιβάδια. Στη Φλόριντα και στην περιοχή του Κόλπου του Μεξικού αναπτύσσονται δάση με φοινικόδεντρα και άλλα τροπικά φυτά. Στη ζώνη του Ειρηνικού και στην περιοχή της Καλιφόρνιας υπάρχουν δάση με τεράστιες σεκόγιες, που είναι πολλές φορές ηλικίας 3.000 ετών, ενώ στις νοτιοδυτικές περιοχές των ΗΠΑ, όπου εκτείνονται οι έρημοι, η βλάστηση είναι λιγοστή και ευνοείται η ανάπτυξη κάκτων και παχύφυτων.

Στα δάση των βορειοανατολικών περιοχών ζουν αρκούδες, σκίουροι, ελάφια και ρακούν, ενώ στα λιβάδια λαγοί και βίσονες. Στην περιοχή του Κόλπου του Μεξικού τα πιο συνηθισμένα ζώα είναι οι αλιγάτορες και τα φλαμίγκο. Στις νοτιοδυτικές περιοχές ζουν σαρκοφάγα ζώα όπως πούμα, τζάγκουαρ, λύκοι και κογιότ. Επίσης υπάρχει μεγάλη ποικιλία από δηλητηριώδη ερπετά (στην Καλιφόρνια ζει το μοναδικό στον κόσμο είδος δηλητηριώδους σαύρας).

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

Πρωτογενής τομέας.   Οι ΗΠΑ είναι από τις πιο αναπτυγμένες χώρες στον κόσμο λόγω των εκτεταμένων και εύφορων εδαφών της. Η παραγωγή αγαθών όχι μόνο καλύπτει τις εγχώριες ανάγκες αλλά επαρκεί για σημαντικό αριθμό εξαγωγών. Η μισή, περίπου, από τη συνολική επιφάνεια της χώρας, 1.600 εκατομμ. στρέμματα, είναι καλλιεργήσιμη, ενώ δε λείπουν επίσης μόνιμα βοσκοτόπια, δάση κτλ. Από το σύνολο του ενεργού πληθυσμού, το 15% απασχολείται με την αγροτική οικονομία (γεωργία και κτηνοτροφία). Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής των μεγάλων κεντρικών πεδιάδων της χώρας έχει γίνει παραγωγικό. Η σημαντική αύξηση της παραγωγής οφείλεται κυρίως στην εφαρμογή νέων μεθόδων καλλιέργειας της γης καθώς και στη χρησιμοποίηση μηχανών.

Στις βόρειες πολιτείες καλλιεργούνται λαχανικά, φρούτα και πατάτες. Στο μέσο του κεντρικού λεκανοπεδίου απλώνεται, από τη μια άκρη ως την άλλη, η πιο παραγωγική σε καλαμπόκι περιφέρεια της Αμερικής, γνωστή ως «ζώνη του καλαμποκιού».

 Στο Οχάιο, την Ιντιάνα, το Ιλινόις, την Αϊόβα και τη Νεμπράσκα οι αγροί με το ψηλό καλαμπόκι εκτείνονται σε πολλά χιλιόμετρα. Το δυτικό και νοτιοδυτικό τμήμα του λεκανοπεδίου, όπου επικρατεί ξηρότερο κλίμα, αποτελεί έναν από τους πλουσιότερους σιτοβολώνες των ΗΠΑ. Στις νοτιοανατολικές και νότιες πολιτείες υπάρχουν απέραντες εκτάσεις με φυτείες βαμβακιού και καπνού, ενώ στη Φλόριντα παράγονται μεγάλες ποσότητες ντομάτας και εσπεριδοειδών. Χάρη σε μεγάλα αρδευτικά έργα μεγάλες εκτάσεις άγονης γης στην Καλιφόρνια έγιναν παραγωγικές. Μια από αυτές τις περιοχές είναι η κοιλάδα του Σαν Μπερναρντίνο, κοντά στο Λος Άντζελες, πλούσια σε εσπεριδοειδή. Στην περιοχή του Σαν Φρανσίσκο, στην Καλιφόρνια, υπάρχουν πολλά αμπέλια που πρώτοι καλλιέργησαν στην περιοχή Ισπανοί ιεραπόστολοι.

Εκτός από την καλλιέργεια της γης, άλλη σημαντική απασχόληση των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία. Οι πρώτοι άποικοι αντίκρισαν στις περιοχές της δύσης χιλιάδες άγριων βοοειδών που έβοσκαν στα πλούσια λιβάδια. Με την εξημέρωση και το κυνήγι τους αρχίζει η θρυλική ζωή των «καουμπόις» (γελαδάρηδων). Σήμερα στις μεγάλες πεδιάδες ανθεί μια επιστημονικά οργανωμένη βιομηχανία που βασίζεται στην κτηνοτροφία. Με τη συνεργασία πολλών μεγάλων κτηνοτρόφων οργανώθηκε πάνω σε επιστημονικές βάσεις η βοσκή των ζώων και η εξασφάλιση των κατάλληλων βοσκότοπων. Με τον ίδιο συνεργατικό και επιστημονικό τρόπο γίνεται η καλλιέργεια και η βελτίωση του είδους των ζώων.

Στο δροσερό κλίμα των βόρειων περιοχών, κυρίως στο Ουισκόνσιν, ακμάζει η παραγωγή γάλακτος. Στο νοτιοανατολικό τμήμα του τα πλούσια σε θρεπτικές ουσίες χορτάρια συντέλεσαν στο να γίνει το βόρειο Κεντάκι η σημαντικότερη περιοχή για την εκτροφή εκλεκτών αλόγων. Σε ολόκληρο το κεντρικό λεκανοπέδιο είναι αναπτυγμένη η κτηνοτροφία των βοοειδών. Εκτρέφονται επίσης χοίροι και πουλερικά.

Το υπέδαφος της χώρας είναι πλούσιο σε μέταλλα και ορυκτά. Η εξόρυξή τους αποτελεί τη βάση της τεράστιας αμερικανικής βιομηχανίας. Τα 3/4 των σιδηρομεταλλευμάτων προέρχονται από την περιοχή της λίμνης Σουπίριορ στην περιφέρεια των Μεγάλων Λιμνών. Παρόλο που τα αποθέματα των μεταλλευμάτων με μεγάλη περιεκτικότητα σιδήρου έχουν σχεδόν εξαντληθεί, υπάρχουν μικρότερα κοιτάσματα αλλά σε ποσότητες τέτοιες που υπολογίζεται πως θα επαρκέσουν για πολλές εκατοντάδες χρόνια. Η τεχνολογία έχει επινοήσει τρόπους να εξάγει το σίδηρο μέσα από άλλα πετρώματα που περιέχουν το μέταλλο αυτό σε εκμεταλλεύσιμη αναλογία. Ένα τέτοιο πέτρωμα είναι ο τακονίτης, που υπάρχει σε τεράστιες ποσότητες στην περιοχή. Οι γαιάνθρακες είναι ο δεύτερος σημαντικός φυσικός πλουτοπαραγωγικός πόρος των ΗΠΑ. Το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής των γαιανθράκων καταναλώνεται από τις βιομηχανίες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Με καύσιμη ύλη τους γαιάνθρακες παράγονται περίπου τα 4/5 της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Ένα άλλο σημαντικό ποσό γαιανθράκων χρησιμεύει για την κατασκευή πλαστικών και συνθετικών προϊόντων από τις διάφορες χημικές βιομηχανίες της χώρας. Άνθρακας εξάγεται στην Πενσιλβάνια, το Οχάιο, το Ιλινόις, τη Δυτική Βιρτζίνια, το Κεντάκι, την Ιντιάνα και την Αλαμπάμα. Σε μεγάλη κλίμακα εξορύσσονται και ψευδάργυρος, χαλκός, φωσφορικά πετρώματα, που χρησιμεύουν για την παραγωγή λιπασμάτων κτλ.

Οι πετρελαιοπηγές των ΗΠΑ κάλυψαν όλες τις ανάγκες της αμερικανικής βιομηχανίας κατά το 1973-1974, όταν οι Άραβες κήρυξαν το μποϊκοτάζ πετρελαίου. Η παραγωγή, η επεξεργασία και η εμπορία πετρελαιοειδών αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες αμερικανικές βιομηχανίες. Πετρελαιοπηγές υπάρχουν στο Τέξας, Λουιζιάνα, Οκλαχόμα, Καλιφόρνια, Πενσιλβάνια κ.α. Με τη μορφή φυσικών ή βιομηχανικών αερίων καυσίμων καλύπτονται περίπου τα 33% των αναγκών της χώρας σε κινητήρια δύναμη. Το φυσικό αέριο μεταφέρεται από τις πηγές του με δίκτυα αγωγών χιλιάδων χιλιομέτρων.

Βιομηχανία.   Οι ΗΠΑ έχουν τη μεγαλύτερη βιομηχανία στον κόσμο, μαζί με τη Ρωσία, την Ιαπωνία και τη Γερμανία. Περίπου 20 εκατομμύρια άτομα απασχολούνται στους βιομηχανικούς τομείς. Πάνω από 3 εκατομμύρια άτομα ασχολούνται με τη βιομηχανία μέσων και εξοπλισμού μεταφοράς, ενώ άλλα 2.500.000 άτομα, περίπου, εργάζονται σε βιομηχανίες κατασκευής μηχανημάτων. Άλλες βιομηχανίες, που απασχολούν πάνω από ένα εκατομμύριο εργάτες η καθεμιά, ασχολούνται με την παραγωγή τροφίμων και άλλων συναφών προϊόντων. Παράγουν επίσης είδη ιματισμού, είδη από μέταλλο, ηλεκτρικά μηχανήματα, είδη από ξύλο και διάφορα έπιπλα, υφάσματα, χαρτί καθώς και διάφορα προϊόντα χαρτιού και γραφικών τεχνών. Η κονσερβοποίηση των ψαριών και η υλοτομία αποτελούν τις κυριότερες βιομηχανίες της Αλάσκας, ενώ η ζάχαρη και η κονσερβοποίηση ανανά της Χαβάης.

Η αμερικανική βιομηχανία έδωσε ιδιαίτερη σημασία στην επιστημονική έρευνα, καθώς και την οικονομία που είναι δυνατό να γίνει στον τομέα των εργατικών χεριών με τη χρησιμοποίηση των μηχανών. Π.χ. οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές μπορούν να λύνουν μέσα σε λίγες ώρες μαθηματικά προβλήματα που άλλοτε θα απαιτούσαν εργασία πολλών εβδομάδων και πολλών ανθρώπων. Πολλές από τις βιομηχανίες χημικών προϊόντων ή πετρελαιοειδών βασίζουν τη λειτουργία τους σε αυτόματα μηχανήματα.

Οι ανατολικές περιοχές είναι πιο βιομηχανοποιημένες από τις περιοχές του νότου και της δύσης. Από το Χουίλινικ και το Πίτσμπεργκ ως το Μιλγουόκι και το Ντούλοθ, κάθε αστικό κέντρο παίζει σπουδαίο ρόλο στην παραγωγή των προϊόντων της βαριάς βιομηχανίας. Γύρω από τη βασική βιομηχανία χάλυβα έχουν συγκεντρωθεί άλλες βαριές βιομηχανίες: υαλουργίας, αλουμινίου, χημικών προϊόντων, ελαστικών και κατασκευής μηχανημάτων. Το Πίτσμπεργκ, που βρίσκεται στην καρδιά των ανθρακωρυχείων, παράγει σήμερα πάνω από το 1/5 του συνολικού χάλυβα των ΗΠΑ. Χαλυβουργεία υπάρχουν επίσης στο Σικάγο, στο Γιάγκσταουν, στο Ντιτρόιτ, στο Κλίβελαντ κ.α. Το Ντιτρόιτ είναι κέντρο της βιομηχανίας αυτοκινήτων. Η μεταλλουργία είναι εξαπλωμένη στις νότιες και δυτικές πολιτείες, οι μηχανοκατασκευές στο Κονέκτικατ, στο Ροντ Άιλαντ, στο Οχάιο και στο Ουισκόνσιν, η αεροναυπηγική στο Λος Άντζελες, το Σαν Ντιέγκο, τη Νέα Υόρκη, το Σιάτλ, τη Βαλτιμόρη, το Μπρίτζπορτ, το Σικάγο κ.α. Σημαντική είναι ακόμη η πολεμική και η διαστημική βιομηχανία, καθώς και η βιομηχανία πληροφορικής.

Εμπόριο.   Οι ΗΠΑ συναλλάσσονται με όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου. Τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα είναι τα μηχανήματα βιομηχανίας και οι ηλεκτρονικές συσκευές, τα υφάσματα, τα δημητριακά, ο σίδηρος, τα πετρελαιοειδή, τα χημικά προϊόντα κ.ά. Ο Καναδάς, το Μεξικό, η Ιαπωνία και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι οι σημαντικότεροι εμπορικοί εταίροι της χώρας. Οι ΗΠΑ εισάγουν τρόφιμα, πρώτες ύλες και διάφορα βιομηχανικά προϊόντα.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

Κάτοικοι.   Οι ΗΠΑ για πολλά χρόνια υπήρξαν ένα «χωνευτήρι» διάφορων λαών. Και αυτό, γιατί τον πληθυσμό τους αποτελούν εκπρόσωποι από σχεδόν κάθε λαό του κόσμου. Πριν από την ανακάλυψη της ηπείρου ζούσαν στην περιοχή φυλές Ινδιάνων (Ναβάχος, Απάτσι, Ντέλαγουερ, Μίκμακ, Τσερόκι, Κρικ, Κομάντσι, Μοντόκ, Γιακάμα κ.ά.). Με την άφιξη των Ευρωπαίων οι φυλές αυτές εξοντώθηκαν κατά το μεγαλύτερο ποσοστό. Σήμερα ζουν στη χώρα περίπου 500.000 Ινδιάνοι, που είναι οι απόγονοι των πρώτων κατοίκων της Βόρειας Αμερικής. Οι μισοί απ’ αυτούς ζουν στα εδάφη που τους έχουν παραχωρηθεί σε 30 πολιτείες.

Οι πρώτοι μετανάστες ήρθαν το 15ο αι. από την Αγγλία και την Ολλανδία. Η μετανάστευση συνεχίστηκε και στους επόμενους αιώνες. Μαζικές αφίξεις στη χώρα πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1880-1914. Από το 1920 και έπειτα οι ΗΠΑ δέχτηκαν περίπου 50.000.000 μετανάστες. Οι περισσότεροι προέρχονταν από την Ευρώπη, αλλά πολλοί ξεκίνησαν και από τη Λατινική Αμερική, την Ασία και την Αφρική.

Οι πρώτοι νέγροι ήρθαν στην Αμερική από την Αφρική ως σκλάβοι στις φυτείες. Απελευθερώθηκαν μετά τον εμφύλιο πόλεμο (1863) και σήμερα αποτελούν το 12,1% του πληθυσμού. Η πολιτεία της Νέας Υόρκης έχει το μεγαλύτερο πληθυσμό των νέγρων (29% του πληθυσμού). Στην πολιτεία της Χαβάης πάνω από το 1/3 των κατοίκων είναι ιαπωνικής καταγωγής και οι υπόλοιποι είναι λευκοί, Φιλιππινέζοι, Κορεάτες και Κινέζοι, ενώ στην Αλάσκα το 8% του πληθυσμού είναι Ινουίτ.

Η πρώτη απογραφή του πληθυσμού έγινε το 1790 και έδειξε πως το νέο κράτος είχε λιγότερο από 4.000.000 κατοίκους που ζούσαν όλοι κατά μήκος των ανατολικών ακτών. Από τότε κάθε δέκα χρόνια γίνεται απογραφή. Μεταπολεμικά πολλοί κάτοικοι μετακινήθηκαν και εγκαταστάθηκαν στις δυτικές περιοχές της χώρας. Η πολιτεία της Καλιφόρνιας στις ακτές του Ειρηνικού είναι η μεγαλύτερη πολιτεία σε πληθυσμό.

Οι Αμερικανοί είναι ένας λαός που μετακινείται συνέχεια από το ένα μέρος της χώρας στο άλλο, από τη μια πολιτεία στην άλλη, από την ύπαιθρο στην πόλη και από την πόλη στα περίχωρα. Ο ένας στους πέντε Αμερικανούς αλλάζει μέσα σ’ ένα χρόνο τον τόπο της κατοικίας του με την ελπίδα να βρει καλύτερες ευκαιρίες εργασίας ή ένα καλύτερο κλίμα ή για διάφορους άλλους λόγους. Πολλές βιομηχανίες έχουν σκορπίσει τα εργοστάσιά τους, συχνά πολύ μακριά από τον τόπο της αρχικής εγκατάστασης, παίρνοντας μαζί τους και ένα μεγάλο τμήμα του εργατικού προσωπικού τους. Σήμερα τα 2/3 των Αμερικανών ζουν μέσα σε πόλεις, σε κωμοπόλεις και τα περίχωρα. Μερικές από τις μεγάλες πόλεις, όπως η Νέα Υόρκη, το Σικάγο, η Φιλαδέλφεια και το Ντιτρόιτ, έχασαν ένα τμήμα του πληθυσμού τους, ενώ παράλληλα μεγάλωσαν τα προάστιά τους. (Βλ. και λ. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Οι μεγαλύτερες πόλεις)

Γλώσσα.   Επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ είναι η αγγλική. Ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων είναι ισπανόφωνοι, ενώ, λόγω της εθνολογικής ποικιλίας, μιλιούνται και πολλές άλλες γλώσσες: κινέζικα, κορεάτικα, ιαπωνικά, πορτογαλικά, ινδικά, ελληνικά, εβραϊκά, τοπικές διάλεκτοι των Ινδιάνων κ.ά.

Θρησκεία.   Στις ΗΠΑ ζουν άνθρωποι από όλες τις περιοχές του πλανήτη και επομένως είναι φυσικό να υπάρχουν όλες οι θρησκείες. Το 1/4 του πληθυσμού είναι ρωμαιοκαθολικοί, ενώ σημαντικό είναι το ποσοστό βαπτιστών, ευαγγελικών, μεθοδιστών και ορθοδόξων. Οι υπόλοιποι είναι εβραίοι, ινδουιστές, ισλαμιστές κ.ά.

Πολίτευμα.   Οι ΗΠΑ αποτελούν μια ομοσπονδιακή ένωση 50 πολιτειών (βλ. λ. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Οι πολιτείες). Η περιοχή της Κολούμπια είναι η έδρα της ομοσπονδιακής εθνικής κυβέρνησης. Το ομοσπονδιακό σύνταγμα ψηφίστηκε το 1787 και αναθεωρήθηκε στη συνέχεια 26 φορές. Περιλαμβάνει τη δομή της εθνικής κυβέρνησης, τις εξουσίες και τις δραστηριότητές της. Άλλες δραστηριότητες αποτελούν έργο που αναλαμβάνουν οι ίδιες οι πολιτείες, οι οποίες έχουν θεσπίσει δικούς τους συνταγματικούς χάρτες και νόμους. Τα μέλη του κογκρέσου (εθνική συνέλευση), ο πρόεδρος, οι κυβερνήτες των πολιτειών καθώς και όλοι οι άλλοι τοπικοί παράγοντες εκλέγονται απευθείας από το λαό ή ορίζονται από άλλους αξιωματούχους της κυβέρνησης.

Αρχηγός του κράτους, της κυβέρνησης και νομοθετικός παράγοντας είναι ο πρόεδρος. Εκλέγεται από το λαό και από εκλέκτορες και η θητεία του είναι 4ετής. Έχει δικαίωμα να εκλεγεί μόνο για δύο θητείες. Έχει την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας και της πιστής εφαρμογής των νόμων (είναι συγχρόνως και πρωθυπουργός). Εισηγείται την ψήφιση νόμων στο κογκρέσο και ζητάει απ’ αυτό τα οικονομικά μέσα που είναι απαραίτητα για την καλή λειτουργία των κυβερνητικών υπηρεσιών. Σε περίπτωση που ο πρόεδρος αρνηθεί να εγκρίνει με την υπογραφή του ένα νομοσχέδιο που έχει περάσει από το κογκρέσο, τότε απαιτούνται τα 2/3 των ψήφων και των δύο κοινοβουλευτικών σωμάτων για να εξουδετερωθεί το «βέτο» του προέδρου.

Ο πρόεδρος έχει την απόλυτη ευχέρεια να διαλέξει τους συνεργάτες του υπουργούς.

Η νομοθετική εξουσία, που εκπροσωπείται από το κογκρέσο, αποτελείται από τη γερουσία και τη βουλή των αντιπροσώπων. Τα μέλη του κογκρέσου είναι 535. Οι γερουσιαστές εκλέγονται για 6 χρόνια και οι βουλευτές για 2 χρόνια. Η βουλή έχει 435 μέλη και η γερουσία 100. Ο αριθμός των βουλευτών κάθε πολιτείας είναι ανάλογος με τον πληθυσμό της, ενώ κάθε πολιτεία εκλέγει δύο γερουσιαστές.

Η δικαστική εξουσία έχει επικεφαλής το ανώτατο δικαστήριο με τον αρχιδικαστή, το οποίο ενεργεί σε διαφορές που δημιουργούνται μεταξύ της εθνικής κυβέρνησης και των πολιτειακών κυβερνήσεων ή μεταξύ δύο ή περισσότερων πολιτειών ή ακόμη μεταξύ πολιτών διάφορων πολιτειών.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Ο πουριτανισμός.   Η αγωγή και ο ψυχοδιανοητικός κόσμος των πρώτων αποίκων που εγκαταστάθηκαν το 17ο αι. στη Νέα Αγγλία της Αμερικής προσδιορίστηκαν, αλλά και περιορίστηκαν, από τον πουριτανισμό. Ο πουριτανισμός είναι η ολοκληρωτική υποταγή της ανθρώπινης θέλησης στη θεία παντοδυναμία, όπως πρέσβευε ο άγιος Αυγουστίνος. Σημαντικοί αντιπρόσωποι αυτής της περιόδου είναι ο Τζον Χαλ και ο Ναθάνιελ Γουόρντ. Από τα στενά πλαίσια του πουριτανισμού ξέφυγαν ο Ρότζερ Ουίλιαμς και ο λόρδος Κάλβερτ και ίδρυσαν αποικίες-καταφύγια για τους διωκόμενους καθολικούς. Προσκάλεσαν μάλιστα και πιστούς απ’ όλα τα δόγματα να ενωθούν μαζί τους.

Τα σύνορα ήταν η νοητή γραμμή που χώριζε την κατοικημένη γη των αποικιών από την απάτητη ενδοχώρα της ηπείρου. Αυτά τα σύνορα είναι ο θρύλος και το έπος της Αμερικής. Είναι η «Μεγάλη Περιπέτεια» των πρωτοπόρων που, πολεμώντας τους Ινδιάνους, τη φύση και την αναρχία, απλώθηκαν στις αχανείς και παρθένες εκτάσεις του Νέου Κόσμου. Τα σύνορα στη συνείδηση του Αμερικανού ήταν το καταφύγιο για τον αδύνατο και ο στίβος για τον δυνατό. Άλλοι τα εξύμνησαν, όπως ο Μπρετ Χαρτ, άλλοι αντέδρασαν στα τραχιά ήθη και στις πρωτόγονες αξίες των πρωτοπόρων, όπως ο Χένρι Τζέιμς, κανείς όμως δεν τα αγνόησε. Στην πρώτη εποχή των συνόρων, αρκετοί ζωγράφοι που ήταν απλοί τεχνίτες περισσότερο, έφτασαν σε κάποιο επίπεδο ικανοποιητικού καλλιτεχνικού αποτελέσματος. Ίσως όμως το πρακτικό και σοβαρό ύφος των πρώτων αποίκων να έχει βρει την καλύτερη έκφρασή του στην αρχιτεκτονική. Οι οικοδομές του 17ου κα 18ου αι. ήταν απλά ξύλινα σπίτια, μικρά σε μέγεθος για λόγους οικονομίας και ασφάλειας. Είχε καθιερωθεί ένας ρυθμός που ήταν προσαρμοσμένος στις συνθήκες που επέβαλε η ζωή «των συνόρων».

Η περίοδος της Δημοκρατίας.   Ο 18ος αι. είχε χαρακτηριστεί στην Ευρώπη ως αιώνας των φιλοσόφων και ερευνητών, αλλά και ως αιώνας της κίνησης των «δικαιωμάτων του ατόμου».

Ο Τόμας Πέιν, ένας Άγγλος μετανάστης που υποστήριζε την αμερικανική υπόθεση, ξεσήκωσε τις αποικίες σε ανταρσία με μια σειρά κειμένων που ήταν σε μεγάλο τους τμήμα επηρεασμένα από τις ιδέες του Λοκ και των Γάλλων φιλοσόφων. Πραγματικά, ο «κοινός νους» και η «αμερικανική κρίση» υπήρξαν αποφασιστικοί παράγοντες σε τρία επαναστατικά κινήματα: το αμερικανικό, το γαλλικό και το αμερικανοϊσπανικό. Ο Τόμας Τζέφερσον κορφολόγησε την πεμπτουσία των προοδευτικών ιδεών για να γράψει τη «Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας», ένα από τα σημαντικότερα και ωραιότερα δείγματα του αμερικανικού γραπτού λόγου.

Ο πιο τυπικός εκπρόσωπος του 18ου αι. στην Αμερική, ίσως ακόμα και στην Ευρώπη, υπήρξε ο Βενιαμίν Φραγκλίνος. Μέσα στην εξαιρετική αυτή μορφή συγχωνεύτηκαν τόσο ο λεγόμενος αιώνας της λογικής όσο και ο ιδιότυπος χαρακτήρας του Αμερικανού. Ήταν ένας ερευνητικός στοχαστής, αλλά συγκέντρωσε το ενδιαφέρον του σε ό,τι ήταν πραγματικό. Είχε ως πολιτικός αξιόλογη δράση. Στο περίφημο «Ημερολόγιο του φτωχού Ριχάρδου» εκθέτει αναρίθμητες απόψεις για διάφορα θέματα. Η «Αυτοβιογραφία» του είναι ακόμη ένα από τα πιο δημοφιλή βιβλία στις ΗΠΑ. Η επίδραση των σταθερών του πεποιθήσεων αντικατοπτρίζεται τόσο στη «Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας» όσο και στα πρακτικά του πρώτου κογκρέσου και στο ομοσπονδιακό σύνταγμα.

Ο Ουάσιγκτον, ο Μάρσαλ και ο Μάντισον συμπληρώνουν τον κατάλογο των ονομάτων που δημιούργησαν τη Δημοκρατία της Αμερικής. Ο Φίλιππος Φρενό είναι ο μόνος ποιητής της επανάστασης.

Η τεχνοτροπία στη ζωγραφική δεν ήταν πρωτότυπα αμερικανική, αλλά μεταφύτευση του τότε μεγάλου καλλιτεχνικού κύματος της Αγγλίας. Ο Σμίμπερτ, ο πρώτος επαγγελματίας ζωγράφος στην Αμερική, μετανάστευσε στο Νέο Κόσμο το 1728. Γύρω στα τέλη του 18ου αι. η Δημοκρατία κυριολεκτικά είχε πλημμυρίσει από ζωγράφους που μετανάστευσαν από την Αγγλία ή που είχαν σπουδάσει εκεί.

Οι πιο γνωστοί είναι οι Κόπλεϊ, Γουέστ, Μορς κ.ά. Ο τελευταίος έγινε γνωστός κυρίως ως εφευρέτης του γνωστού τηλεγραφικού αλφαβήτου που έχει και το όνομά του. Μεγάλοι τεχνοκρίτες ήταν ο Ρέινολτς και ο Λόρενς. Ο Τζον Τράμπολ μπορεί να θεωρηθεί ο πρώτος εθνικός ζωγράφος των ΗΠΑ. Απαθανάτισε προς το τέλος του αιώνα σκηνές ηρωικού και ιστορικού μεγαλείου, όπως η «Μάχη του Μπάνκερ Χιλ» και η «Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας». Την ίδια εποχή ο Γκίλπερτ Στιούαρτ απέκτησε παγκόσμια φήμη και θεωρείται ο μεγάλος δάσκαλος της αμερικανικής ζωγραφικής.

Η ρομαντική περίοδος. Η ρομαντική περίοδος αρχίζει από την άνοδο στο προεδρικό αξίωμα του Άντριου Τζάκσον, το 1829. Η λογοτεχνία γίνεται για πρώτη φορά η επικρατέστερη πνευματική εκδήλωση. Ο Ουάσιγκτον Έρβιν δημοσίευσε το «Βιβλίο σχεδιασμάτων» (1819) και ο Τζέιμς Κούπερ το μυθιστόρημα «Ο τελευταίος των Μοϊκανών» (1826). Τα κατοπινά ρομαντικά αφηγήματά του, με θέματα κυρίως από τη ζωή των Ινδιάνων, μάγεψαν γενιές εφήβων. Ως πρεσβευτής στην Ισπανία ασχολήθηκε με τους μυθικούς χρόνους της Ισπανίας. Ο Νεοϋορκέζος Μπράιεντ έγραψε ρομαντικά και λυρικά ποιήματα. Οι τρεις μορφές –Έρβιν, Κούπερ και Μπράιεντ– δεν αποτελούν φιλολογική παράδοση. Μάλλον είναι σποραδικές μορφές που φάνηκαν και πέρασαν χωρίς να δημιουργήσουν «σχολή» ή να ασκήσουν επίδραση.

Ο Έντγκαρ Άλαν Πόε είναι ο πιο γνωστός Αμερικανός ποιητής. Αρκετοί Άγγλοι ποιητές επηρεάστηκαν από την υποβλητική τεχνοτροπία του και στη Γαλλία ο Μποντλέρ ομολόγησε ότι όφειλε πολλά στον Αμερικανό συνάδελφό του, τα έργα του οποίου μεταφράστηκαν σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Ο Πόε όχι μόνο επηρέασε μια ολόκληρη γενιά ποιητών, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη, μα και βρήκε τον καιρό, ανάμεσα στα τραγικά περιστατικά της ιδιωτικής του ζωής, να δημιουργήσει το μόνο αληθινά πρωτότυπο λογοτεχνικό είδος με το οποίο η Αμερική συνέβαλε στην παγκόσμια φιλολογία.

Στη Νέα Υόρκη και τη Φιλαδέλφεια άρχισαν να ιδρύονται μεγάλες εκδοτικές επιχειρήσεις. Ο Τζορτζ Τίκνορ, από ένα ταξίδι του στην Ευρώπη, έφερε νέα συστήματα ιστορικοφιλολογικής έρευνας που είχαν εγκαινιάσει τότε οι Γερμανοί φιλόσοφοι καθώς και έναν καινούριο ενθουσιασμό για τη μελέτη της λογοτεχνίας. Το Χάρβαρντ της Μασαχουσέτης, από μια επαρχιακή θεολογική σχολή, μεταμορφώθηκε σε κέντρο μελετών και ιστορικοφιλολογικής έρευνας. Ο Τζορτζ Μπάνκροφτ και ο φίλος του Σπαρκς έγραψαν διεξοδικές ιστορίες των ΗΠΑ και ο Πάρκμαν ιστόρησε την εποποιία «των συνόρων». Ο Λογκφέλοου αναδείχτηκε στην ποίηση.

Στο Κόνκορντ, το 1834, εγκαταστάθηκε ο Έμερσον, ένας φιλόσοφος ποιητής που κάλεσε τους Αμερικανούς να επιστρέψουν από την Ευρώπη και να αφιερώσουν τις δυνάμεις τους για την πνευματική πρόοδο της χώρας. Ο Χένρι Ντέιβιντ Θόρο, μαθητής του Έμερσον, υπήρξε άξιος συνεχιστής του. Ο Ναθάνιελ Χόθορν («Το άλικο γράμμα», 1850) πρέσβευε πως το κακό έχει τη ρίζα του στον άκρατο εγωισμό. Το ίδιο ενδιαφέρον για το ζήτημα του κακού έδειξε και ο Χ. Μέλβιλ, ο μεγάλος πεζογράφος της θάλασσας και των εξωτικών τόπων («Μόμπι Ντικ», 1851). Μεγάλο ενδιαφέρον και πέρα από την Αμερική παρουσιάζει ο κοινωνικός στοχασμός του Ουίτμαν. Είναι ρομαντικός σε ό,τι αφορά τη βιοθεωρία του και όμως είναι ένας προάγγελος του ύφους των μοντέρνων. Η μεγαλύτερη συμβολή του είναι χωρίς άλλο η ελευθερία του στο στίχο και το ενδιαφέρον του και η αγάπη του για τα καθημερινά θέματα, που τα θεωρούσαν ως τότε απρόσφορα για μια λυρική εκμετάλλευση. Σημαντικό και το μυθιστόρημα «Η καλύβα του μπαρμπα-Θωμά» (1852) της Χάριετ Μπίτσερ Στόου που αναφέρεται στη ζωή των σκλάβων στις φυτείες του Νότου.

Στο μεταξύ, το ρομαντικό πνεύμα έκανε την εμφάνισή του και στη ζωγραφική με τη σχολή του Χιούστον Ρίβερ της Νέας Υόρκης. Μεγάλος καλλιτέχνης αναδεικνύεται ο Τζορτζ Ίνες και αργότερα ο Άλμπερτ Ράιντερ.

Στο πρώτο μισό του 19ου αι. η αρχιτεκτονική είναι νεοκλασική. Δεν ήταν ακριβώς μίμηση, γιατί ήταν βασισμένη σε λιγοστή γνώση του πρωτότυπου. Η κλασική αρχιτεκτονική έμπαινε σε αμερικανικά καλούπια. Αντί για μάρμαρο υπήρχε στην επαρχία το ξύλο. Και σήμερα ακόμα μπορεί κανείς να δει παντού τους μικρούς άσπρους ναούς και τα σπίτια της Νέας Αγγλίας καθώς και τα σύγχρονα μ’ αυτά, αλλά επιβλητικότερα στην εμφάνιση, οικοδομήματα του Νότου με τα χαρακτηριστικά τους περιστύλια.

Η περίοδος του ρεαλισμού και του εκλεκτικισμού.   Μετά τον εμφύλιο (1861-1865) το αμερικανικό έθνος έκανε προσπάθειες για συμφιλίωση και ανόρθωση. Ο σατιρικός Μαρκ Τουέιν ανήκει στους ηθογράφους συγγραφείς. Το έργο του «Τομ Σόγερ» (1876) μεταφράστηκε στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου. Την ίδια εποχή και λίγο αργότερα πολλοί Αμερικανοί ταξίδευαν στην Ευρώπη. Ένας εκπατρισμένος συγγραφέας, από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες της αμερικανικής λογοτεχνίας, ήταν ο Χένρι Τζέιμς (ο αδελφός του Ουίλιαμ ήταν φιλόσοφος). Δημιούργησε ένα δικό του ύφος, που είχε μεγάλη επίδραση μεταξύ των νέων συγγραφέων. Θαύμαζε αλλά και έκανε αυστηρή κριτική στους συναδέλφους του Ευρωπαίους. Στα περίπου 40 μυθιστορήματα και νουβέλες που έγραψε ο Τζέιμς αναζητούσε πάντα την τελειότητα στη μορφή και ασκώντας επίμονη αυτοκριτική προσπαθούσε να κάνει το μυθιστόρημα αιώνιο έργο.

Η ζωγραφική στην αρχή της περιόδου είναι συνδυασμός ηθογραφικού στοιχείου και ρεαλιστικής λεπτομέρειας. Τυπικοί εκπρόσωποι της κίνησης αυτής είναι ο Μπίγκαμ, ο Μάουντ, ο Όντιμπον, ο Κάτλιν, ο Άιβς κ.ά. Και στον εκλεκτικισμό, τη δεύτερη καλλιτεχνική κίνηση, έχουμε τη μίμηση ευρωπαϊκών έργων. Ο Ντεγκά και ο Ρενουάρ υπήρξαν οι κύριοι εμπνευστές των Αμερικανών. Κοντά στον πρώτο μαθήτευσε η Μαίρη Κάσατ. Ο Τζέιμς Ουίσλερ δημιούργησε δικό του προσωπικό εκφραστικό τρόπο. Μαζί με το Στιούαρτ και το Σάρτζεντ απέκτησε διεθνή φήμη. Τα ογκώδη γλυπτά της βιβλιοθήκης του μεγάρου του κογκρέσου, που συμπληρώθηκαν το 1897, δείχνουν όλες σχεδόν τις επιδράσεις που δέχτηκε η αμερικανική γλυπτική της περιόδου αυτής.

Ο Πολ Μάνσιπ είναι η πιο μεγάλη φυσιογνωμία της γλυπτικής. Η λαϊκή αρχιτεκτονική χαρακτηρίζεται από τις ξυλόγλυπτες βεράντες ή τα περιστύλια. Σιγά σιγά όμως διαμορφώθηκαν πιο πολύπλοκες τεχνοτροπίες. Σχεδόν η κάθε εκκλησία που χτιζόταν είχε γοτθικό ρυθμό, η κάθε τράπεζα ελληνικό, τα σπίτια γεωργιανό ή αποικιακό και τα ακαδημαϊκά κτίρια γεωργιανό ή γοτθικό. Το δυστύχημα με την εκλεκτικιστική περίοδο και με τις διάφορες αναβιώσεις ήταν ότι οι αρχιτέκτονες έπαψαν να συνδυάζουν μορφή και χρησιμότητα.

Η κυρίως ρεαλιστική περίοδος, όμως, αρχίζει με τον Εδουάρδο Έγκλστον, που δημοσίευσε ένα μυθιστόρημά του το 1871 (περιγραφή της ζωής και των ηθών στην αγροτική Ιντιάνα). Ο Χόουελς ανέβασε στα ύψη το μυθιστορηματικό ρεαλισμό, παράλληλα όμως είχε μέσα του και στοιχεία εκλεκτικισμού. Ο Στέφεν Κρέιν περιγράφει τη βιομηχανική Αμερική από το 1893. Το 1895 δημοσίευσε ένα μυθιστόρημα («Ο επίδεσμος του θάρρους») για τον εμφύλιο πόλεμο, στο οποίο παρουσίαζε όλη την απανθρωπιά και τη σκληρότητά του. Ο Φρανκ Νόρις ασχολήθηκε με τις επικές περιγραφές. Ο Άπτον Σίνκλερ στη «Ζούγκλα» του εκθέτει τις συνθήκες ζωής που επικρατούσαν στις αποθήκες του Σικάγο. Ο Θίοντορ Ντράιζερ, ο μεγαλύτερος κοινωνικός συγγραφέας της Αμερικής, έγραψε πολλά έργα (π.χ. «Αμερικανική τραγωδία», 1925). Ο Έντουιν Μάρκαμ, στις αρχές του 20ού αι., έγινε γνωστός με το ποίημά του «Ο άνθρωπος με την τσάπα». Η Άμι Λόουελ είναι η πιο γνωστή ποιήτρια στη Βόρεια Αμερική.

Ο Τόμας Ίκινς θεωρείται ο πρώτος σύγχρονος ρεαλιστής των ΗΠΑ στη ζωγραφική. Μαζί με το Ράιντερ και το Χόμερ αποτελούν την τριανδρία των γνήσιων Αμερικανών καλλιτεχνών. Το 1908 εμφανίζεται η κίνηση των «Οχτώ» με επικεφαλής τους Γκλάκενς, Λουκς και Σλόαν. Το 1911 μια άλλη ομάδα νέων καλλιτεχνών, από τους οποίους οι επτά ήταν πριν μέλη των «Οχτώ», οργάνωσαν τη γνωστή Έκθεση Άρμορι, προσπαθώντας να αποτινάξουν την ευρωπαϊκή κηδεμονία. Παράλληλα ο Ρίτσαρντσον έφερε στην Αμερική το μοντέρνο και πρακτικό αρχιτεκτονικό ρυθμό.

Η μεσοπολεμική περίοδος.   Είναι πάρα πολλοί οι συγγραφείς και οι καλλιτέχνες που εμφανίστηκαν κατά τη μεσοπολεμική περίοδο.

Ο α΄ παγκόσμιος πόλεμος και η οικονομική κρίση του 1932 επηρέασαν βαθιά τα πνευματικά και καλλιτεχνικά ρεύματα.

Ο Τζον Ντιούι καταξιώνει τη φιλοσοφική έκφραση του λαού.

Ο Σκοτ Φιτζέραλντ, ο Χεμινγουέι, ο Φόκνερ και ο Κάμιγκς προσπαθούν να εισχωρήσουν στις πιο απόμερες γωνιές της κοινωνικής πραγματικότητας και να ξεδιαλύνουν το κακό.

Ο «Αποχαιρετισμός στα όπλα» και «Για ποιον χτυπά η καμπάνα» είναι τα χαρακτηριστικότερα αμερικανικά μυθιστορήματα, που εμπνεύστηκε ο Χεμινγουέι από τον α΄ παγκόσμιο πόλεμο και από τον ισπανικό εμφύλιο.

Ο Τζον Στάινμπεκ, στα «Σταφύλια της οργής», δίνει μια τραχιά και ρεαλιστική περιγραφή των συνθηκών της ζωής εκείνης της εποχής. Μετά τον πόλεμο έγραψε το «Ανατολικά της Εδέμ», έναν ύμνο στη δημιουργικότητα του ατομικού πνεύματος.

Άλλοι αξιόλογοι συγγραφείς είναι ο Λιούις, ο Άντερσον, ο Φάρελ, ο Μάρκαντ, ο Κάμπελ, ο Ουάιλντερ κ.ά. Μαζί μ’ αυτούς προβάλλουν πολλές γυναίκες συγγραφείς, όπως η Έλεν Γκλάσγκο, η Περλ Μπακ, που αγάπησε την Άπω Ανατολή κ.ά. Με την ενδοσκοπική αυτοβιογραφία ασχολήθηκε ο Τόμας Γουλφ, με την ποίηση ο Μπένετ, ο Λαφάρζ, ο Σάντμπερ και οι λυρικοί Μπένετ (αδελφός του προηγούμενου), Μίλεϊ, Φροστ κ.ά. Από τους αναρίθμητους θεατρικούς συγγραφείς ο Ευγένιος (Γιουτζίν) Ο’ Νιλ είναι εκείνος που άφησε την ανεξάλειπτη σφραγίδα στην ιστορία της αμερικανικής λογοτεχνίας. Ακολουθούν ο Μάξουελ Άντερσον, ο Ρόμπερτ Σέργουντ, ο Κάουφμαν κ.ά. Παράλληλα αναπτύσσεται η μουσική με την επίδραση της μουσικής παράδοσης των νέγρων (τζαζ).

Οι ζωγράφοι ή ακολούθησαν τη ρεαλιστική παράδοση των περασμένων περιόδων ή αντέδρασαν σ’ αυτή με την υιοθέτηση των νέων ευρωπαϊκών μεθόδων της αφηρημένης τέχνης. Αλλά και πάλι το ρεαλιστικό στοιχείο δεν εξαλείφτηκε εντελώς. Ο Βέμπερ και ο Ναθς, πρωτοποριακοί καλλιτέχνες, διατήρησαν ρεαλιστικά στοιχεία σε πολλούς από τους πίνακές τους. Ωστόσο η πλειονότητα έμεινε προσκολλημένη στο ρεαλισμό. Αξιόλογοι είναι ο Γκραντ Γουντ, ο Ντογκ Κίγκμαν, ο Χόπερ, ο Μπάρτσφιλντ, ο Μαρς, ο Κάρι, ο Μπέντον και οι προσωπογράφοι Μπρουκ, Πουρ, Σπάιχερ κ.ά.

Χάρη στην υλική ενίσχυση και την ανέγερση τεράστιων δημόσιων κτιρίων, η γλυπτική βρήκε το δρόμο της. Ο Τζο Ντάβιντσον έκανε την αρχή. Ακολούθησαν οι γλύπτες της σχολής Μπαουχάους. Το μοντέρνο αρχιτεκτονικό στιλ, μετά το Ρίτσαρντσον, είχε εκπροσώπους τους Σάλιβαν, Ράιτ, Χάρισον κ.ά. Ουρανοξύστες αρχίζουν να ανοικοδομούνται στη Νέα Υόρκη και αλλού.

Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΜΕΡΙΚΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ.

Λογοτεχνία. Πολλοί νέοι συγγραφείς κάνουν την εμφάνισή τους στα νεότερα χρόνια, αλλά οι καθιερωμένοι από καιρό μυθιστοριογράφοι και θεατρικοί συγγραφείς εξακολουθούν να είναι δημοφιλείς. Το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας έχει δοθεί ως τώρα στους Σίνκλερ Λούις, Ευγένιο Ο’ Νιλ, Περλ Μπακ, Ουίλιαμ Φόκνερ, Έρνεστ Χεμινγουέι, Τζον Στάινμπεκ, Χένρι Μίλερ, Τόνι Μόρισον κ.ά. Ανάμεσα στους διακριμένους θεατρικούς συγγραφείς είναι οι Άρθουρ Μίλερ, Γουίλιαμ Σαρογιάν, Τένεσι Ουίλιαμς, Έντουαρντ Άλμπι κ.ά. Ολοένα και περισσότερο οι εκδόσεις βρίσκουν ενδιαφέρον σε σοβαρά θέματα (βιογραφίες, ιστορία, οικονομική επιστήμη, φιλοσοφία, θρησκεία και φυσική). Υπάρχουν περισσότερες από 30.000 βιβλιοθήκες στις ΗΠΑ. Οι πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες ξεπερνούν τις 4.000. Μεγαλύτερη είναι η βιβλιοθήκη του Χάρβαρντ (διαθέτει και πτέρυγα νεοελληνικής λογοτεχνίας).

Εικαστικές τέχνες.   Πολλοί Αμερικανοί σπουδάζουν τέχνη για χάρη της δημιουργικής έκφρασης και ακόμη υπάρχουν μερικά εκατομμύρια από ερασιτέχνες ζωγράφους και γλύπτες. Άλλοι είναι συστηματικοί καλλιτέχνες που κάνουν την τέχνη τους μόνιμη επιδίωξη της ζωής τους. Μερικοί από τους πιο γνωστούς ζωγράφους των τελευταίων ετών είναι οι Μπεν Σαν, Μπέντον, Τζιόρτζια Ο’ Κιφ, Τζον Μάριν, Ρόθιρ και Γκραντ Γουντ. Στη λαϊκή ζωγραφική η Γκράντμα Μόζες, που πέθανε το 1961 σε ηλικία 101 χρονών, ήταν γνωστή σε πολλά μέρη του κόσμου για τα αρχέγονα έργα της, παρμένα από την αμερικανική αγροτική ζωή της εποχής της νιότης της.

Ανάμεσα στους πολύ γνωστούς γλύπτες είναι η Μαλβίνα Χόφμαν και ο Τζο Ντάβιντσον.

Στην αρχιτεκτονική τα έργα των Βάλτερ Γκρόπιους, Έντουαρντ Στόουν και Φρανκ Λόιντ Ράιτ είναι πολύ γνωστά. Σχεδόν κάθε πόλη έχει την πινακοθήκη της ή το μουσείο της ή και τα δύο. Περίφημα ανάμεσα σε άλλα είναι η εθνική πινακοθήκη της Ουάσιγκτον, το μητροπολιτικό μουσείο, το μουσείο μοντέρνας τέχνης και το μουσείο Γκούγκενχαϊμ, όλα στη Νέα Υόρκη, το ινστιτούτο τέχνης του Σικάγο και το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης.

Θέατρο και κινηματογράφος.   Πολλά από τα νέα θεατρικά έργα ανεβάζονται πρώτα στο Μπρόντγουεϊ, τη θεατρική συνοικία της Νέας Υόρκης. Αν πετύχουν, παρουσιάζονται και στις άλλες πόλεις της χώρας. Περισσότερες από 50 νέες δημιουργίες ανεβαίνουν κάθε χρονιά στο Μπρόντγουεϊ. Υπάρχει επίσης και μια άλλη πλευρά της θεατρικής κίνησης της Νέας Υόρκης, γνωστή ως «Έξω από το Μπρόντγουεϊ». Υπάρχουν πολλά κοινοτικά θέατρα διασκορπισμένα σ’ ολόκληρη την Αμερική. Ανάμεσα σ’ αυτά φήμη απέκτησαν η Σκηνή της Πασαντένα στην Καλιφόρνια, του Κλίβελαντ στο Οχάιο, του Μάργκο Τζόους στο Ντάλας του Τέξας και το Αρίνα Θίατερ στην Ουάσιγκτον. Ερασιτεχνικοί θίασοι λειτουργούν σε σχεδόν όλες τις πόλεις και τις πολίχνες, σε πανεπιστήμια, σε εργατικές ενώσεις και σε κοινοτικά κέντρα.

Ο αμερικανικός κινηματογράφος είναι ο δημοφιλέστερος παγκοσμίως, με μεγάλη παραγωγή ταινιών ετησίως. Το μεγαλύτερο κέντρο παραγωγής ταινιών είναι το Χόλιγουντ στην Καλιφόρνια.

Μουσική-Χορός.   Όλα τα είδη μουσικής είναι εξαιρετικά δημοφιλή στις ΗΠΑ. Υπάρχουν περίπου 1.400 συμφωνικές ορχήστρες και μόνο το Λος Άντζελες στηρίζει περίπου είκοσι. Η φιλαρμονική της Νέας Υόρκης και οι μεγάλες ορχήστρες της Βοστόνης, Φιλαδέλφειας, Κλίβελαντ και Σικάγου είναι γνωστές σ’ όλο τον κόσμο. Στα θερινά φεστιβάλ μουσικής εμφανίζονται φημισμένες ορχήστρες, σολίστ και μελοδραματικοί θίασοι. Δύο από τα περισσότερο γνωστά φεστιβάλ γίνονται στο Τάγκλγουντ της Μασαχουσέτης, ανατολικά, και στο Άσπεν του Κολοράντο δυτικά. Υπάρχουν πολυάριθμες σχολές μουσικής και τμήματα μουσικών σπουδών σε πολλά πανεπιστήμια. Ανάμεσα στους βετεράνους Αμερικανούς μουσικοσυνθέτες που συμβάλλουν σημαντικά στη σημερινή προσφορά σοβαρής μουσικής είναι οι Χάρις, Χάνσον, Κόπλαντ, Τόμσον, Πίστον και Ρίγκερ. Νεότεροι είναι οι Σούμαν, Ντάιαμον, Μιτάρμπερ, Μενότι, Μενίν, Κέι, Μπερνστάιν κ.ά.

Το αμερικανικό θέατρο έχει τελειοποιήσει ένα ασυνήθιστο καλλιτεχνικό είδος, το μιούζικαλ. Αυτό συνδυάζει τον παραδοσιακό και το μοντέρνο χορό με πρωτότυπη μουσική σε ένα σενάριο με δραματικό ενδιαφέρον. Τόσο ο παραδοσιακός όσο και ο μοντέρνος χορός έχουν πολλούς θαυμαστές και το ενδιαφέρον για το μπαλέτο έχει αυξηθεί κατά τα μεταπολεμικά χρόνια. Υπάρχουν τέσσερα επαγγελματικά συγκροτήματα χοροδράματος, το Νιου Γιορκ Σίτι Μπαλέ, το Αμέρικαν Μπαλέ Θίατερ, το Νάσιοναλ Μπαλέ της Ουάσιγκτον και το Σαν Φρανσίσκο Μπαλέ. Ανάμεσα στους πολύ γνωστούς χορευτές μπαλέτου είναι οι Λουτσία Τσέιζ, Νόρα Κέι, Ίγκορ Γιούσεβιτς, Τζον Κρίζα, Έρικ Μπράουν και Μαρία Ταλτσιέφ. Το αμερικανικό χορόδραμα αριθμεί αρκετές πρωτότυπες και θαυμάσιες δημιουργίες, εξακολουθούν όμως να ενδιαφέρουν πολύ τα κλασικά γαλλικά και ρωσικά έργα μπαλέτου.

Επιστήμη και Διάστημα.   Οι ΗΠΑ για πολλά χρόνια κατέχουν ηγετική θέση στους τομείς των επιστημών και των εφευρέσεων. Μόνο για τα διαστημικά προγράμματα η εθνική κυβέρνηση και η ιδιωτική πρωτοβουλία δαπανούν κάθε χρόνο χιλιάδες εκατομμυρίων δολαρίων. Από την εποχή που έγινε η εκτόξευση του πρώτου τεχνητού δορυφόρου, του «Εξερευνητή Ι» στις 1 Φεβρουαρίου του 1958, το αμερικανικό πρόγραμμα διαστήματος έχει πολλές σημαντικές προόδους. (Βλ. λλ. αστροναυτική και διάστημα).

Η ηλεκτρονική.   Κατά τις τελευταίες δεκαετίες η ηλεκτρονική γνώρισε τεράστια ανάπτυξη στις ΗΠΑ, με τη δημιουργία κολοσσιαίων επιχειρήσεων πληροφορικής (ΙΒΜ, Microsoft, Apple κτλ.) και την ανάπτυξη του Internet (Διαδίκτυο), το οποίο απλοποίησε την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων και κατέστησε κοινωνούς των επιστημονικών και άλλων δεδομένων και πληροφοριών όλους τους χρήστες προσωπικών υπολογιστών.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

Οι πρώτοι κάτοικοι της Αμερικής ήταν νομάδες μογγολικής καταγωγής που, πριν από 30.000 χρόνια, πέρασαν από τη Σιβηρία στις Αλεούτες νήσους και την Αλάσκα μέσω του Βερίγγειου πορθμού και μετακινήθηκαν νότια και ανατολικά σε όλη την αμερικανική ήπειρο. Αυτά τα ασιατικά φύλα υπήρξαν οι πρόγονοι των Ινδιάνων που συνάντησαν οι Ευρωπαίοι κατά την άφιξή τους στην Αμερική. Στην περιοχή των ΗΠΑ αναπτύχθηκαν πολιτισμοί ιθαγενών φυλών (φυλές Ντελαβάρε, Μίκμακ στα Α, φυλές Τσερόκι, Κρικ στα ΝΑ, φυλές Ναβάχο και Απάτσι στα ΝΔ κ.ά.). Οι Ευρωπαίοι εξόντωσαν σταδιακά τους ιθαγενείς με αποτέλεσμα σήμερα ο αριθμός τους να μην ξεπερνά τις 500.000.

α) Η περίοδος των αποικιών.   Το 1497 ο θαλασσοπόρος Τζον Κάμποτ έφτασε πρώτος στις ακτές της Βόρειας Αμερικής με την υποστήριξη του βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου του Ζ΄. Ο Ισπανός εξερευνητής Φερνάντο ντε Σότο διέπλευσε τον ποταμό Μισισιπή το 1541, ενώ το 1565 οι Ισπανοί με επικεφαλής τον Πέδρο Μενέντεζ ντε Αβιλέ έφτασαν στη Φλόριντα και ίδρυσαν εκεί την πρώτη αποικία στις ΗΠΑ, τον Άγιο Αυγουστίνο. Άλλοι εξερευνητές που έφτασαν στη νέα χώρα ήταν ο Τζιοβάνι ντε Βερατσάνο από την Ιταλία και ο Ζακ Καρτιέ από τη Γαλλία. Το 1599 οι Γάλλοι εγκαθίδρυσαν σταθμούς εμπορίου γούνας κατά μήκος του ποταμού Αγίου Λαυρεντίου, όπου δέκα χρόνια αργότερα ίδρυσαν την αποικία Κεμπέκ του σημερινού Καναδά. Το 1607 στη σημερινή Βιρτζίνια ιδρύθηκε η πρώτη μόνιμη βρετανική αποικία, το Τζέιμστάουν. Το 1609 έφτασαν στα βόρεια παράλια του Ατλαντικού και οι Ολλανδοί με επικεφαλής τον Χένρι Χάτσον, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή και το 1625 ίδρυσαν το Νέο Άμστερνταμ. Οι Άγγλοι κατέλαβαν αυτή την ολλανδική αποικία το 1664 και την ονόμασαν Νέα Υόρκη. Το 1682 ο Ρενέ Ρομπέρ Καβαλιέρ και ο Χένρι ντε Τοντί εξερεύνησαν την περιοχή στη συμβολή των ποταμών Μισισιπή και Οχάιο και ονόμασαν την περιοχή Λουιζιάνα προς τιμή του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΔ’ της Γαλλίας. Από το 1689 οι Βρετανοί και οι Γάλλοι ενεπλάκησαν σε μια σειρά πολέμων (πόλεμος του βασιλιά Ουίλιαμ, της βασίλισσας Άννας κ.ά.). Το 1763 οι Άγγλοι βγήκαν νικητές καταλαμβάνοντας τα περισσότερα εδάφη που μέχρι τότε κατείχαν οι Γάλλοι.

Μέχρι το 1775 είχαν δημιουργηθεί 13 αποικίες στις ακτές του Ατλαντικού, που απλώνονταν από το Μέιν ως τη Γεωργία. Η διαμάχη της Μ. Βρετανίας με τις αποικίες αυτές οδήγησε στον πόλεμο της ανεξαρτησίας (1776-1783), ο οποίος είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία του κράτους των ΗΠΑ.

β) Η επανάσταση της Ανεξαρτησίας και το σύνταγμα.   Η κηδεμονία της Αγγλίας στις αποικίες είχε γίνει αρκετά καταπιεστική. Οι φόροι που επέβαλλε, χωρίς τη συγκατάθεση των αποίκων, ήταν δυσβάσταχτοι. Ένας από αυτούς, ο «νόμος για το χαρτόσημο», ήταν η αφορμή της επανάστασης που ξέσπασε. Ο νόμος αυτός ψηφίστηκε από την αγγλική κυβέρνηση με στόχο να ελαφρύνει τη φορολογία των Άγγλων πολιτών με την απόκτηση των εισφορών από τις αποικίες.

Οι Αμερικάνοι έκαψαν τα χαρτόσημα, ανάγκασαν τους πράκτορες που τα πουλούσαν να παρατήσουν τη δουλειά τους και έστειλαν διαμαρτυρία στο βασιλιά και την αγγλική κυβέρνηση. Ο νόμος καταργήθηκε, αλλά η αντιδράσεις συνεχίστηκαν.

Οι Άγγλοι έστειλαν στη Βοστόνη φορολογημένο τσάι και οι Αμερικανοί το πέταξαν στη θάλασσα (16 Δεκεμβρίου 1773). Το Σεπτέμβριο του 1774 συνήλθαν στη Φιλαδέλφεια 45 αντιπρόσωποι από κάθε αποικία, εκτός από τη Β. Καρολίνα και τη Γεωργία. Στις 19 Απριλίου 1775 άρχισε ο ένοπλος αγώνας, ενώ στις 4 Ιουλίου του 1776 διατυπώθηκε από τον Τόμας Τζέφερσον η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, που ανάγγειλε τη γέννηση ενός νέου έθνους.

Ο πόλεμος της ανεξαρτησίας ήταν ένας πόλεμος πεποιθήσεων. Από τη Γαλλία ήρθαν στο πλευρό των Αμερικανών ο Λαφαγιέτ, ο Ροσαμπό κ.ά., από τη Γερμανία ο Στόιμπεν και ο Καλμπ, από την Πολωνία ο Κοσιούσκο και ο Πουλάσκι κ.ά. Ο Τζορτζ Ουάσιγκτον ήταν για 7 χρόνια ο διοικητής του ηπειρωτικού στρατού. Με τη βοήθεια της Γαλλίας και του γαλλικού στόλου ο πόλεμος τελείωσε (19 Οκτωβρίου 1781), με τη νίκη των επαναστατημένων και στις 3 Σεπτεμβρίου 1783 υπογράφτηκε η τελική συνθήκη ειρήνης στο Παρίσι. Στις 25 Μαΐου 1787 συναντήθηκαν στη Φιλαδέλφεια οι 55 αντιπρόσωποι σε συνταγματική συνέλευση και ψήφισαν το σύνταγμα της ομοσπονδιακής ένωσης. Το 1789 ανέλαβε πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ ο Τζορτζ Ουάσιγκτον. Το 1791 έγιναν οι πρώτες δέκα συνταγματικές τροπολογίες και ο Χάρτης των Δικαιωμάτων προστέθηκε στο σύνταγμα. Το 1803, με την αγορά της Λουιζιάνας από τη Γαλλία, διπλασιάστηκε η εδαφική έκταση των ΗΠΑ. Το 1819 αγοράστηκε και η Φλόριντα από την Ισπανία. Το 1823 το Δόγμα Μονρόε απέκλεισε τη μελλοντική αποικιοποίηση αμερικανικών δημοκρατιών από ευρωπαϊκά κράτη και θεμελίωσε την αρχή του απομονωτισμού για την ανάπτυξη του νέου έθνους. Το 1848 η ανακάλυψη χρυσού στην Καλιφόρνια άνοιξε το δρόμο προς τον αποικισμό της Δυτικής Ακτής.

γ) Ο εμφύλιος πόλεμος Βορείων και Νοτίων.   Το 1860 εκλέχτηκε πρόεδρος ο ρεπουμπλικάνος Αβραάμ Λίνκολν. Οι νότιες πολιτείες δε συμφωνούσαν με την εκλογή του λόγω των πεποιθήσεών του εναντίον της δουλείας. Στις φυτείες του Νότου εργάζονταν σκλάβοι που είχαν μεταφερθεί στις αποικίες από την Αφρική και η κατάργηση της δουλείας θα έθιγε τα συμφέροντα των μεγαλοκτηματιών. Στις 20 Δεκεμβρίου 1860 η Νότια Καλιφόρνια αποσχίστηκε από τις ΗΠΑ και σε δύο μήνες ακολούθησαν οι πολιτείες Αλαμπάμα, Μισισίπι, Φλόριντα, Λουιζιάνα και Γεωργία. Οι 6 αυτές πολιτείες σχημάτισαν τις Ομόσπονδες Πολιτείες Αμερικής. Δύο βδομάδες αργότερα ενώθηκε μαζί τους το Τέξας. Έτσι άρχισε ο εμφύλιος πόλεμος που κράτησε τέσσερα χρόνια. Σύντομα τέσσερις ακόμα πολιτείες, η Βιρτζίνια, το Αρκάνσας, το Τενεσί και η Β. Καρολίνα ενώθηκαν με το Νότο.

Το 1862 εκδόθηκε προκήρυξη για την απελευθέρωση των σκλάβων από την 1η Ιανουαρίου 1863. Το 1865 ο εμφύλιος πόλεμος έληξε με νίκη των Βορείων, αλλά δεν ακολούθησαν αντεκδικήσεις και αιματηρές εκκαθαρίσεις. Ο πρόεδρος του Νότου Τζέφερσον Ντέιβις και οι συνεργάτες του φυλακίστηκαν για λίγο και ύστερα ελευθερώθηκαν, ενώ ο ίδιος ο στρατηγός των Νοτίων Ρόμπερτ Λι πρόσφερε τις υπηρεσίες του στις ΗΠΑ. Ο Λίνκολν όμως δολοφονήθηκε το 1865. Το 1870, με τη 15η τροπολογία του συντάγματος, οι άλλοτε σκλάβοι απέκτησαν δικαίωμα ψήφου. Καμιά πολιτεία δε θα μπορούσε να αρνηθεί αυτό το δικαίωμα για λόγους φυλής ή χρώματος. Οι πόλεμοι των ΗΠΑ με τις φυλές των ιθαγενών Ινδιάνων τερματίστηκαν οριστικά το 1890 με τη μάχη στο Γούντεντ Νι όταν σφαγιάστηκε από το ιππικό των ΗΠΑ μεγάλος αριθμός άμαχου πληθυσμού Ινδιάνων. Το 1889 σχηματίστηκε η Παναμερικανική Ένωση, με σκοπό να συντονίζει τις ενέργειες 21 αμερικανικών δημοκρατικών στις εξωτερικές τους σχέσεις.

Το 1897 η Αμερική ενεπλάκη σε δεκάμηνο πόλεμο με την Ισπανία. Στις 10 Δεκεμβρίου υπογράφτηκε στο Παρίσι συνθήκη ειρήνης που προέβλεπε τη δημιουργία ελεύθερης Κούβας. Η Ισπανία μεταβίβασε στις ΗΠΑ το Πουέρτο Ρίκο, το Γκουάμ και τις Φιλιππίνες αντί 20.000.000 δολαρίων.

δ) Οι ΗΠΑ ως μεγάλη δύναμη.   Μετά τη νίκη κατά της Ισπανίας, οι ΗΠΑ αναδείχτηκαν σε μεγάλη δύναμη. Το πλούσιο υπέδαφος και το φιλελεύθερο σύστημα ήταν οι σημαντικότεροι συντελεστές της τεράστιας οικονομικής ανόδου της χώρας. Το 1914 άρχισε να λειτουργεί η διώρυγα του Παναμά, που η διάνοιξή της έγινε από τις ΗΠΑ. Το 1917 η χώρα, ύστερα από βυθίσεις αμερικανικών σκαφών από τους Γερμανούς, αναμείχθηκε στον α’ παγκόσμιο πόλεμο και συντέλεσε στη νίκη. Στις 11 Νοεμβρίου 1918 υπογράφτηκε η ανακωχή. Ο πρόεδρος Ουίλσον πρότεινε την ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών, στην οποία όμως δε συμμετείχαν τελικά οι ΗΠΑ. Το 1920, με τη 19η τροπολογία του συντάγματος, απέκτησαν δικαίωμα ψήφου και οι γυναίκες.

Το 1929 η παγκόσμια οικονομική κρίση χτύπησε καίρια τις ΗΠΑ με αποτέλεσμα την κατάρρευση της χρηματαγοράς (κραχ), που οδήγησε ακόμα και σε αυτοκτονίες πολιτών. Η χώρα μόλις το 1939 άρχισε να βγαίνει από το οικονομικό χάος με τα μέτρα που υιοθέτησε ο πρόεδρος Φρ. Ρούσβελτ. Στις 7 Δεκεμβρίου 1941 οι ΗΠΑ ανέλαβαν πρωταγωνιστικό ρόλο στο β’ παγκόσμιο πόλεμο μετά την ιαπωνική αεροπορική επίθεση στην αμερικανική ναυτική βάση Περλ Χάρμπορ. Το 1944 αποβιβάστηκαν αμερικανικές και συμμαχικές δυνάμεις στην κατεχόμενη Νορμανδία της Γαλλίας, ενώ παράλληλα ο Ειρηνικός και τα συμπλέγματα Χαβάη και Φιλιππίνες φλέγονταν από τις συγκρούσεις Αμερικανών και Ιαπώνων. Στις 7 Μαΐου 1945 η Γερμανία καταλήφθηκε από τους Συμμάχους και στις 14 Αυγούστου 1945, ύστερα από τη ρίψη αμερικανικών ατομικών βομβών, κατέθεσε τα όπλα και η Ιαπωνία. Το 1946 οι ΗΠΑ παραχώρησαν ανεξαρτησία στις Φιλιππίνες. Μετά το τέλος του πολέμου και τη δημιουργία της Ανατολικής Γερμανίας οι σχέσεις των ΗΠΑ με τις κομουνιστικές χώρες εντάθηκαν αισθητά.

Το 1947 υιοθετήθηκε το σχέδιο Μάρσαλ για την οικονομική ενίσχυση αλλά και τον προσεταιρισμό των χωρών που πλήγηκαν από τον πόλεμο. Το 1949 οι ΗΠΑ, μαζί με τον Καναδά και τη Δ. Ευρώπη, ίδρυσαν το ΝΑΤΟ, αμυντικό σύμφωνο αμοιβαίας βοήθειας. Το 1950 μαζί με άλλα κράτη μπήκε στον πόλεμο της Κορέας με σκοπό την απομάκρυνση των στρατευμάτων της Βόρειας από τη Νότια Κορέα. Το 1954 ιδρύθηκε ο Οργανισμός Συμφώνου ΝΑ Ασίας (ΣΕΑΤΟ). Την ίδια χρονιά το ανώτατο δικαστήριο αποφάνθηκε ότι οι φυλετικές διακρίσεις στα δημόσια σχολεία των ΗΠΑ είναι αντισυνταγματικές. Το 1959 η Αλάσκα έγινε η 49η και η Χαβάη η 50ή πολιτεία των ΗΠΑ.

Από το 1958, με τη δημιουργία της ΝΑΣΑ και την αποστολή στο διάστημα του πρώτου αμερικανικού δορυφόρου αρχίζει για τις ΗΠΑ η εποποιία του διαστήματος που ύστερα από μια 10ετία φτάνει στην κατάκτηση της Σελήνης. Στη διάρκεια της διακυβέρνησής του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι (1960-1963) πραγματοποιήθηκε εισβολή στην Κούβα με στόχο την ανατροπή του Φ. Κάστρο, χωρίς όμως επιτυχία. Επίσης ο Κένεντι ασχολήθηκε αποφασιστικά με την προστασία των πολιτικών δικαιωμάτων των νέγρων. Στις 22 Νοεμβρίου 1963 ο πρόεδρος Τζον Κένεντι δολοφονήθηκε στο Ντάλας του Τέξας και λίγο αργότερα και ο αδελφός του, γερουσιαστής Ρόμπερτ Κένεντι. Το 1964 εκλέχτηκε πρόεδρος ο μέχρι τότε αντιπρόεδρος Λίντον Τζόνσον. Η Αμερική έστειλε τεράστιες στρατιωτικές δυνάμεις της στον πόλεμο του Βιετνάμ, παρά τις συνεχιζόμενες λαϊκές διαμαρτυρίες, βοηθώντας τη νοτιοβιετναμική κυβέρνηση να αμυνθεί κατά των ανταρτών Βιετκόγκ, που υποστήριζε η βορειοβιετναμική κυβέρνηση. Το 1969 εκλέχτηκε πρόεδρος ο Νίξον και απαγκίστρωσε σιγά σιγά την Αμερική από το Βιετνάμ. Την ίδια χρονιά ο Αμερικανός Νιλ Άρμστρογκ υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στο έδαφος της Σελήνης. Το 1971 ο Νίξον επισκέφθηκε τη Λαϊκή Κίνα και αποκατέστησε τις διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών και το 1972 επισκέφθηκε για τον ίδιο λόγο τη Μόσχα. Το 1974 είναι η χρονιά της αναταραχής στη Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο. Το Μεσανατολικό και το Κυπριακό κρίνουν τη θέση των ΗΠΑ και τις ικανότητες των πολιτικών της.

Το 1972 συνελήφθησαν πέντε άτομα που είχαν χρηματιστεί από την Επιτροπή για την Επανεκλογή του προέδρου για να διαρρήξουν τα γραφεία του Δημοκρατικού Κόμματος που βρισκόταν στην Ουάσιγκτον, στο κτίριο Γουότεργκεϊτ.

Η σύλληψή τους οδήγησε στην αποκάλυψη μιας σειράς σκανδάλων στα οποία εμπλέκονταν υψηλά ιστάμενοι του Λευκού Οίκου. Μετά το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ παραιτήθηκαν ο πρόεδρος Νίξον και ο αντιπρόεδρος Άγκνιου και ανέλαβε πρόεδρος ο Τζ. Φορντ. Τον διαδέχτηκε το 1976 ο Τζίμι Κάρτερ και αυτόν το 1981 ο Ρόναλντ Ρέιγκαν. Στις μέρες του οι ΗΠΑ αναμείχθηκαν ενεργά στο δράμα του Λιβάνου και επενέβησαν με στρατό στη Γρενάδα για την προάσπιση των «ζωτικών συμφερόντων» τους. Το τέλος του ψυχρού πολέμου που ακολούθησε την κατάρρευση των κομουνιστικών καθεστώτων στα τέλη της δεκαετίας του 1980 ανέδειξε τις ΗΠΑ μοναδική υπερδύναμη στον κόσμο.

Για ολόκληρη την επόμενη δεκαετία οι τύχες της χώρας αφέθηκαν στα χέρια των Ρεπουμπλικάνων. Στις εκλογές του 1984 ο Ρ. Ρέιγκαν με αντιπρόεδρο τον Τζ. Μπους επανεξελέγησαν, ενώ στις εκλογές του 1989 ο Τζ. Μπους με αντιπρόεδρο τον Ντ. Κουέιλ επικράτησαν με ποσοστό 54% έναντι του Ελληνοαμερικανού υποψηφίου των Δημοκρατικών Μ. Δουκάκη, που συγκέντρωσε το 46% των ψήφων.

Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στη δεκαετία αυτή πέρασε από δύο στάδια. Το πρώτο (1982-1989) χαρακτηρίστηκε από τις προσπάθειες για παγκόσμια ύφεση και περιορισμό της χρήσης των πυρηνικών όπλων, οι οποίες κατέληξαν στις αλλεπάλληλες ιστορικές συναντήσεις μεταξύ του Ρ. Ρέιγκαν και του Μ. Γκορμπατσόφ και στις συμφωνίες του 1985 και του 1987, συμφωνίες οι οποίες σηματοδότησαν τη λήξη του ψυχρού πολέμου. Το δεύτερο στάδιο (1989-1993) χαρακτηρίστηκε από την παγίωση του ρόλου των ΗΠΑ ως μοναδικής υπερδύναμης του πλανήτη μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Για να επιτευχθεί αυτό ακολουθήθηκαν δύο δρόμοι: ο δρόμος της οικονομικής διείσδυσης (στη Ρωσία, την Ανατολική Ευρώπη, την Κίνα, τη Λατινική Αμερική) και ο δρόμος της παρέμβασης με στρατιωτικά μέσα (πόλεμος του Κόλπου, 1991).

Στις εκλογές του 1993 και του 1996 υπερίσχυσε το Δημοκρατικό κόμμα με υποψήφιο τον Μπιλ Κλίντον. Το 1999, παρακάμπτοντας το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, οι ΗΠΑ επέβαλαν ουσιαστικά στο ΝΑΤΟ την πρωτοφανή επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία, την οποία βομβάρδισαν ανελέητα για 72 ημέρες, με πρόσχημα την προστασία των αλβανόφωνων του Κοσόβου.

Στις εκλογές του 2001 υπερίσχυσε το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων και πρόεδρος εκλέχτηκε ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος. Στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001 οι ΗΠΑ δέχτηκαν σοβαρές τρομοκρατικές επιθέσεις. Στη Νέα Υόρκη δύο αεροπλάνα προσέκρουσαν στους δίδυμους πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική καταστροφή των κτιρίων, από τη φωτιά που ακολούθησε, και χιλιάδες νεκρούς. Λίγο αργότερα την ίδια μέρα ένα τρίτο αεροπλάνο κατέπεσε στο Πεντάγωνο στην Ουάσιγκτον. Και στα τρία αεροπλάνα είχε προηγηθεί αεροπειρατεία. Υπεύθυνος για την οργάνωση αυτής της τρομοκρατικής ενέργειας θεωρήθηκε ο Άραβας Οσάμα Μπιν Λάντεν, παρόλο που αρχικά ο ίδιος αρνήθηκε κάθε ανάμειξη σ’ αυτή.

Με αφορμή αυτό το γεγονός, ο πρόεδρος Μπους ανάγγειλε την κήρυξη πολέμου κατά της τρομοκρατίας και λίγο αργότερα οι ΗΠΑ, επικεφαλής των δυνάμεων του ΟΗΕ, άρχισαν στρατιωτική επέμβαση στο Αφγανιστάν, χώρα η οποία, όπως υποστήριζαν, προσέφερε προστασία στον Μπιν Λάντεν και σε μουσουλμάνους τρομοκράτες. Το αποτέλεσμα ήταν να ανατραπεί στο Αφγανιστάν η κυβέρνηση των φανατικών μουσουλμάνων Ταλιμπάν.

Το 2003 οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, παρακάμπτοντας για μία ακόμη φορά το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις πολλών κυβερνήσεων και εκατομμυρίων απλών πολιτών που διαδήλωναν κατά του πολέμου σε όλες τις χώρες του κόσμου, εισέβαλαν στο Ιράκ και ανέτρεψαν το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν.

Στις εκλογές του Νοεμβρίου του 2004 ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος επανεκλέχτηκε πρόεδρος έναντι του Δημοκρατικού αντιπάλου του Τζον Κέρι.

     [ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ   ΗΠΑ  -  USA]

  

Οι πολιτείες των ΗΠΑ
ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ
	Πολιτείες	Έκταση (τ. χλμ.)	Πληθυσμός	Πρωτεύουσες
1	Μέιν	87.389	1.286.670	Αογκούστα
2	Νιου Χάμσαϊρ	24.043	1.259.180	Κόνκορντ
3	Βέρμοντ	24.903	613.100	Μονπελιέ
4	Μασαχουσέτη	23.934	6.379.300	Βοστόνη
5	Ροντ Άιλαντ	3.188	1.058.920	Πρόβιντεντς
6	Κονέκτικατ	14.359	3.425.100	Χάρτφορντ
7	Νέα Υόρκη	139.831	19.011.378	Άλμπανι
8	Πενσιλβάνια	118.515	12.287.150	Χάρισμπεργκ
9	Νιου Τζέρσεϊ	21.277	8.484.431	Τρέντον
10	Ντέλαγουερ	6.208	796.165	Ντόβερ
11	Μέριλαντ	31.849	5.375.156	Ανάπολη
12	Οχάιο	116.104	11.373.540	Κολόμπους
13	Μίσιγκαν	250.465	9.990.817	Λάνσιγκ
14	Ιντιάνα	94.328	6.114.745	Ινδιανάπολη
15	Ουισκόνσιν	169.644	5.401.906	Μάντισον
16	Ιλινόις	150.007	12.482.300	Σπρίγκφιλντ
ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ
	Πολιτείες	Έκταση (τ. χλμ.)	Πληθυσμός	Πρωτεύουσες
17	Βιρτζίνια	109.624	7.187.734	Ρίτσμοντ
18	Δυτική Βιρτζίνια	62.761	1.801.916	Τσάρλεστον
19	Βόρεια Καρολίνα	136.420	8.186.268	Ράλεϊ
20	Νότια Καρολίνα	80.779	4.063.011	Κολούμπια
21	Κεντάκι	104.664	4.065.556	Φράνκφορτ
22	Τενεσί	109.155	5.740.021	Νάσβιλ
23	Γεωργία	152.750	8.383.915	Ατλάντα
24	Αλαμπάμα	135.293	4.464.356	Μοντγκόμερι
25	Μισισίπι	125.060	2.858.029	Τζάκσον
26	Φλόριντα	155.368	16.396.515	Ταλαχάσι
ΒΟΡΕΙΟΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ
	Πολιτείες	Έκταση (τ. χλμ.)	Πληθυσμός	Πρωτεύουσες
27	Μινεσότα	225.182	4.972.294	Σεντ Πολ
28	Βόρεια Ντακότα	183.123	634.448	Μπίσμαρκ
29	Νότια Ντακότα	199.742	756.600	Πιέρ
30	Μοντάνα	380.847	904.433	Χέλενα
31	Αϊόβα	145.754	2.923.179	Ντε Μόιν
32	Νεμπράσκα	200.359	1.713.235	Λίνκολν
33	Ουαϊόμιγκ	253.350	494.423	Σεγέν
ΝΟΤΙΟΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ
	Πολιτείες	Έκταση (τ. χλμ.)	Πληθυσμός	Πρωτεύουσες
34	Μισούρι	180.545	5.629.707	Τζέφερσον Σίτι
35	Κάνσας	213.110	2.694.641	Τοπίκα
36	Κολοράντο	269.618	4.417.714	Ντένβερ
37	Αρκάνσας	137.741	2.692.090	Λιτλ Ροκ
38	Λουιζιάνα	128.593	4.465.430	Μπατόν Ρουζ
39	Οκλαχόμα	181.048	3.460.097	Οκλαχόμα Σίτι
40	Τέξας	692.244	21.325.018	Όστιν
41	Νέο Μεξικό	314.937	1.829.146	Σάντα Φε
ΔΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ
	Πολιτείες	Έκταση (τ. χλμ.)	Πληθυσμός	Πρωτεύουσες
42	Αϊντάχο	216.456	1.321.006	Μπόιζι
43	Ουάσιγκτον	182.949	5.987.973	Ολύμπια
44	Όρεγκον	251.470	3.472.867	Σάλεμ
45	Γιούτα	219.902	2.269.789	Σολτ Λέικ Σίτι
46	Νεβάδα	286.367	2.106.074	Κάρσον Σίτι
47	Καλιφόρνια	411.471	34.501.130	Σακραμέντο
48	Αριζόνα	295.274	5.307.331	Φένιξ
49	Αλάσκα	1.593.438	634.892	Τζούνοου
50	Χαβάη	16.179	1.224.398	Χονολουλού

Οι μεγαλύτερες πόλεις των ΗΠΑ
Πόλη	Πολιτεία	Πληθυσμός
Νέα Υόρκη	Νέα Υόρκη	8.008.278
Λος Άντζελες	Καλιφόρνια	3.694.820
Σικάγο	Ιλινόις	2.896.016
Χιούστον	Τέξας	1.953.631
Φιλαδέλφεια	Πενσιλβάνια	1.585.000
Φένιξ	Αριζόνα	1.321.045
Σαν Ντιέγκο	Καλιφόρνια	1.223.400
Ντάλας	Τέξας	1.188.580
Σαν Αντόνιο	Τέξας	1.444.646
Ντιτρόιτ	Μίσιγκαν	951.270
Σαν Χοσέ	Καλιφόρνια	894.943
Ινδιανάπολη	Ιντιάνα	791.926
Σαν Φρανσίσκο	Καλιφόρνια	776.733
Τζάκσονβιλ	Φλόριντα	735.617
Κολόμπους	Οχάιο	711.470
Όστιν	Τέξας	656.562
Βαλτιμόρη	Μέριλαντ	651.154
Μέμφις	Τενεσί	650.100
Μιλγουόκι	Ουισκόνσιν	596.974
Βοστόνη	Μασαχουσέτη	589.141
Ουάσιγκτον	ομοσπ. διαμέρισμα της Κολούμπια	572.059
Νάσβιλ	Τενεσί	569.891
Ελ Πάσο	Τέξας	563.662
Σιάτλ	Ουάσιγκτον	563.374
Ντένβερ	Κολοράντο	554.636
Σάρλοτ	Βόρεια Καρολίνα	540.828
Φορτ Γουόρθ	Τέξας	534.694
Πόρτλαντ	Όρεγκον	529.121
Οκλαχόμα Σίτι	Οκλαχόμα	506.132
Τάκσον	Αριζόνα	486.699
Νέα Ορλεάνη	Λουιζιάνα	484.674
Λας Βέγκας	Νεβάδα	478.434
Κλίβελαντ	Οχάιο	478.403
Λογκ Μπιτς	Καλιφόρνια	461.522
Αλμπουκέρκι	Νέο Μεξικό	448.607

Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Χρονολογικός πίνακας
30.000 π.Χ.	Άφιξη στη Βόρεια Αμερική νομάδων μογγολικής καταγωγής, πρόγονοι των Ινδιάνων.
1497	Ο Τζον Κάμποτ φτάνει στη Β. Αμερική για λογαριασμό της Αγγλίας.
1565	Οι Ισπανοί ιδρύουν στη Φλόριντα την πρώτη αποικία των ΗΠΑ, τον Άγιο Αυγουστίνο.
1607	Ιδρύεται στη Βιρτζίνια το Τζέιμστάουν, πρώτη μόνιμη βρετανική αποικία.
1609	Οι Ολλανδοί φτάνουν στην περιοχή της σημερινής Νέας Υόρκης.
1625	Οι Ολλανδοί ιδρύουν το Νέο Άμστερνταμ.
1664	Οι Άγγλοι καταλαμβάνουν το Νέο Άμστερνταμ και το ονομάζουν Νέα Υόρκη.
1682	Γάλλοι εξερευνητές φτάνουν στη συμβολή των ποταμών Μισισιπή και Οχάιο και ονομάζουν την περιοχή Λουιζιάνα.
1689-1763	Γαλλοβρετανικοί πόλεμοι.
1775	Δημιουργία 13 βρετανικών αποικιών στις ακτές του Ατλαντικού. Διαμαρτυρίες στη βρετανική κυβέρνηση για τους δυσβάσταχτους φόρους που είχαν επιβληθεί στους αποίκους.
4 Ιουλίου 1776	Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας. Έναρξη ένοπλου αγώνα.
1783	Υπογραφή της συνθήκης του Παρισιού που αναγνώριζε την ανεξαρτησία των αποικιών.
1789	Ο Τζορτζ Ουάσιγκτον πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ.
1823	Δόγμα Μονρόε.
1860	Πρόεδρος ο Αβραάμ Λίνκολν. Θύελλα αντιδράσεων από τις νότιες πολιτείες λόγω της υποστήριξής του στην κατάργηση της δουλείας.
1861-1865	Αμερικανικός εμφύλιος. Απελευθέρωση των σκλάβων.
1865	Δολοφονία του Αβρ. Λίνκολν.
1889	Δημιουργία της Παναμερικανικής Ένωσης.
1897	Πόλεμος με την Ισπανία. Δημιουργία ελεύθερης Κούβας.
1917	Συμμετοχή των ΗΠΑ στον α’ παγκόσμιο πόλεμο.
1929	Μεγάλη οικονομική κρίση και κατάρρευση της χρηματαγοράς (κραχ).
1941	Ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ. Συμμετοχή των ΗΠΑ στο β’ παγκόσμιο πόλεμο.
1944	Απόβαση αμερικανικών στρατευμάτων στη Νορμανδία.
1949	Ίδρυση του ΝΑΤΟ από ΗΠΑ, Καναδά και Δ. Ευρώπη.
1950	Πόλεμος Κορέας.
1959	Η Αλάσκα και η Χαβάη γίνονται οι δύο τελευταίες πολιτείες των ΗΠΑ.
1961	Πρόεδρος ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι.
1963	Δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι.
1964-1969	Συμμετοχή των ΗΠΑ στον πόλεμο του Βιετνάμ.
1972	Σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ. Παραίτηση προέδρου Νίξον.
1981-1989	Πρόεδρος ο Ρόναλντ Ρέιγκαν. Τέλος του ψυχρού πολέμου.
1989-1993	Πρόεδρος ο Τζορτζ Μπους. Πόλεμος του Κόλπου.
1993-2001	Πρόεδρος ο Μπιλ Κλίντον. Επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία.
2001	Πρόεδρος ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος. Αεροπορική τρομοκρατική επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου (Νέα Υόρκη) και στο Πεντάγωνο (Ουάσιγκτον). Στρατιωτική επέμβαση στο Αφγανιστάν.
2003	Εισβολή αμερικανικών και βρετανικών στρατευμάτων στο Ιράκ. Ανατροπή του καθεστώτος Σαντάμ Χουσεΐν.
2004	Επανεκλογή του Τζορτζ Μπους του νεότερου.

Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος