Μέγας Βασίλειος - Megas Basileios

   Ήταν γιός του ποντίου ρήτορος Βασιλείου και της ενάρετης Εμμέλειας, κόρης Χριστιανού μάρτυρα. Γεννήθηκε στην Καισάρεια το 330 μ. Χ.  .  . .

Την πρώτη του εκπαίδευση την πήρε από την μητέρα του και τη θαυμαστή μαμή του Μακρίνη. 

Οι δύο αυτές ευσεβέστατες γυναίκες διαμόρφωσαν το χαρακτήρα του Βασιλείου Χριστιανικά.

   Μετά τα εγκύκλια μαθήματα, που πήρε για ευρύτερες σπουδές, στάλθηκε στο βυζάντιο για ευρύτερες σπουδές. Όταν έγινε 21 χρονών, πήγε στην Αθήνα, όπου ανθούσαν τα γράμματα και οι τέχνες. Φοίτησε εκεί στην πασίγνωστη φιλοσοφική σχολή, που αποτελούσε το μεγαλύτερο μορφωτικό μαγνήτη όλου του κόσμου.    Ξακουσμένοι διδάσκαλοι χρημάτισαν καθηγητές του.

   Σπούδασε ρητορική, φιλοσοφία, αστρονομία, γεωμετρία, ιατρική, Ελληνική φιλολογία, φυσική, κ.α.

   Στην κοιτίδα αυτή του πνεύματος γνωρίστηκε με δύο σπουδαία πρόσωπα, με τον πρίγκιπα Ιουλιανό, που έγινε αργότερα αυτοκράτορας του βυζαντίου, και με τον Γρηγόριο Ναζιανζηνό. Ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος συνδέθηκαν με μία ιερή, ισόβια φιλία.

   Έπειτα από τετράχρονη γόνιμη σπουδή γύρισε στην πατρίδα του, όπου εξάσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου. Πολύ γρήγορα περιόδευσε στην Αίγυπτο, την Παλαιστίνη, τη Συρία, αι τη Μεσοποταμία, για να γνωρίσει τους ασκητές και να σπουδάσει το μοναχισμό. Τόσο γοητεύθηκε από την αυστηρή ασκητική ζωή, που πήγε στον Πόντο και έζησε ως μοναχός στην έρημο ολόκληρη πενταετία (357 – 362).

   Σκόπευε να μείνει οριστικά εκεί, αν ο θάνατος του Ευσεβίου επισκόπου Καισαρείας δεν του χαλούσε τα σχέδια. Ο λαός της Καισαρείας ζήτησε να γίνει ο Βασίλειος επίσκοπος και μετά την εκλογή του τον ανάγκασε να γυρίσει στην έδρα του.

   Ο Βασίλειος πραγματικά γύρισε και ποίμανε το ποίμνιο του εννέα ολόκληρα χρόνια. Έγινε ιδεώδης επίσκοπος. Τα κηρύγματα του και η φιλανθρωπική του δράση έμεινε παράδειγμα προς μίμηση σε γενεές γενεών. Ίδρυσε τη «Βασιλειάδα» το περιλάλητο πτωχοκομείο που ήταν μία απέραντη πόλη.

Στα πενήντα του χρόνια, ο Μέγας Βασίλειος ασθένησε λόγω της αυστηρής ασκιτικής ζωής του, άλλοι λένε λόγω ασθένειας του (Ήπατος, ή, των Νεφρών του) εκοιμήθει στις 1^η Ιανουαρίου του 378, ή 379, ή 380 μ. Χ.

Αφήνοντας μία πολύ μεγάλη παρακαταθήκη τα συγγράμματα του τα οποία ακόμα και σήμερα τηρούνται και λειτουργούνται.

   Ο Μέγας Βασίλειος ήταν αλύγιστη ψυχή.

Κάποτε ο Ουάλης, που υποστήριζε τους Αρειανούς, του έστειλε τον επίτροπό του Μόδεστο. Ο Αυτοκρατορικός απεσταλμένος τον φοβέρισε με δήμευση της περιουσίας του, εξορία και μαρτυρικό θάνατο.

   Ατάραχος απάντησε ο Βασίλειος :

 - «Λίγα τριμμένα ρούχα και κάμποσα βιβλία αποτελούν όλη ,μου την περιουσία, επομένως δεν φοβούμαι τη δήμευση. Την εξορία δεν τη λογαριάζω, γιατί σ` αυτόν τον κόσμο είμαι παρεπίδημος. Ούτε τα μαρτύρια φοβούμαι, γιατί τον θάνατο θεωρώ ως ευεργέτη, επειδή θα με οδηγήσει ποιο γρήγορα στον Θεό». . . .

Το έθιμο της Βασιλόπιτας!   

Όταν το Βυζάντιο βρισκόταν σε πόλεμο με την Περσία και βασιλιάς τότε ήταν ο Ιουλιανός, πέρασε από την Καισαρεία και έδωσε την εντολή να φορολογηθεί η περιοχή και όταν θα γυρνούσε από τον πόλεμο που πήγαινε θα του δίναν τα χρήματα. Όμως ο Ιουλιανός σκοτώθηκε στον πόλεμο έτσι δεν πέρασε ξανά από την Καισάρεια. Έτσι λοιπόν ο Μέγας Βασίλειος γύρισε ένα μέρος από τα κοσμήματα που είχαν μαζευτεί πίσω στους κατοίκους της Καισάρειας καθώς επίσης ένα μέρος του ποσού εδόθη στην Βασιλειάδα και τα υπόλοιπα ζήτησε να ζυμώσουν ψωμιά όπου εκεί μέσα έβαλε από ένα από τα κοσμήματα που είχαν περισσέψει, το μοίρασε στους κατοίκους. Έτσι βγήκε το έθιμο της βασιλόπιτας, με την τοποθέτηση του φλουριού μέσα.   

  Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος