Θ, θ (θήτα) - Theta

Το όγδοο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου και το πέμπτο κατά σειρά σύμφωνο. Είναι οδοντικό, άφωνο και αντιστοιχεί προς το ψιλό τ και το μέσο δ. Προήλθε από το φοινικικό γράμμα teth = φίδι.  ..  ..  ..

Επεξηγήσεις Γράμματος Θήτα ως αριθμός:    Το θ ως αριθμητικό με οξεία πάνω δεξιά (Θ΄, θ΄) [θ΄= 9] σημαίνει εννιά. Με οξεία αριστερά και κάτω (,Θ, ,θ) [,θ = 9000] σημαίνει εννιά χιλιάδες. (,ή, εννεάκις χιλιοστός).

Άλλες Επεξηγήσεις Γράμματος Θήτα :    Το κεφαλαίο (Θ) σημαίνει την όγδοη ραψωδία της Ιλιάδας και το μικρό (θ) την όγδοη ραψωδία της Οδύσσειας.

  Στην αρχαία εποχή το θ όταν σημειωνόταν πάνω στις ψήφους του δικαστηρίου σήμαινε καταδίκη σε θάνατο. Στις ρωμαϊκές επιτύμβιες στήλες ήταν νεκρικό σύμβολο.

 Στην ιωνική διάλεκτο, για να αποφευχθεί η διπλή δασεία και κυρίως στον αναδιπλασιασμό, το θ τρέπεται σε τ. Π.χ. θύω – τέθυκα. Το σύμπλεγμα θμ έγινε σμ. Π.χ. θεθμός – θεσμός.

Στη νέα ελληνική γλώσσα το θ στην αρχή λέξης και πριν ή μεταξύ φωνηέντων δεν αλλάζει. Π.χ. θυμάρι, αθάνατος.

 Στα αρχαία χρόνια το θ ήταν κλειστός, δασύς φθόγγος που αντιστοιχούσε με το th. Αυτό φαίνεται από τις λατινικές λέξεις που είναι παρμένες από την ελληνική, όπως π.χ. cithara = κιθάρα, tholus = θόλος, επίσης από αρχαιότερες ελληνικές επιγραφές όπου το θ παριστανόταν με δύο σημεία (ΘΗ) π.χ. ΘΗΑΡΥΜΑΚΗΟΣ αντί ΘΑΡΥΜΑΧΟΣ. Με τον καιρό όμως ο κλειστός δασύς φθόγγος ΘΗ έγινε πνευματώδης διαρκής, όπως το σημερινό Θ.

Η μορφή του Θ ήταν Å στη φοινικική γραφή και στο αττικό αλφάβητο του 7ου-6ου αι. π.Χ. 

Την ίδια περίοδο σε επιγραφές της Σάμου, της Μιλήτου κ.ά. έχει τη μορφή Ä. 

Σε επιγραφές της Χίου, της Εφέσου, της Κρήτης κ.ά., τον 6ο και τον 5ο αι. π.Χ., έχει τη μορφή  Θ.  

  

Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος