Δ, δ (δέλτα) – D, d, (delta)

Το τέταρτο γράμμα του ελληνικού αλφάβητου και το τρίτο κατά σειρά σύμφωνο. Το ελληνικό όνομά του είναι δέλτα.  .  .  .

Πήρε το σχήμα του από την πόρτα της καλύβας ή της σκηνής, όπως δηλώνει και το σημιτικό του όνομα «ντάλεθ».

Αντιστοιχεί στο λατινικό d, στο σανσκριτικό d, στο t των βόρειων λαών και στο γερμανικό z.

Υποθέτουμε πως η αρχαία προφορά του ήταν όμοια με του λατινικού d.

Σήμερα την προφορά αυτή την κρατά μόνο όταν υπάρχει, πριν από το δ, ν (π.χ. ένδεκα).

Στις άλλες περιπτώσεις η προφορά του γίνεται με ελαφρό δάγκωμα της άκρης της γλώσσας, που την πιέζουμε στα επάνω εμπρόσθια δόντια.

Μετά από το σ ή μπροστά από το j το δ γίνεται z (Αθήνας - δε = Αθήνα - ζε, ελπίδjω = ελπίζω).

Πριν από το μ γίνεται σ (οδμή = οσμή).

Μεταβάλλεται σε άλλο γράμμα όταν μέσα στη λέξη υπάρχει και άλλο δ (δορκάδι = ζαρκάδι).

Πολλές φορές αλλάζει και όταν μέσα στη λέξη υπάρχει άλλο οδοντωτικό σύμφωνο (διατί = γιατί).

Αναπτύσσεται ανάμεσα σε δύο σύμφωνα που προφέρονται δύσκολα (ανήρ - ανέρος - ανρ-ός - ανδρός).

Ως αριθμός το δ με οξεία σημαίνει τέσσερα ή τέταρτος (δ΄). Με την οξεία κάτω αριστερά (‚δ) σημαίνει 4.000 και με δύο τελείες ή μια μικρή γραμμή από πάνω ( ή ) σημαίνει 40.000.

Το Δ είναι και γεωγραφικό σύμβολο και σημαίνει Δύση-Δυτικά.

Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος