Ηλείας, νομός - Ilias, nomos

Νομός της ΒΔ Πελοποννήσου. Συνορεύει Β με το νομό Αχαΐας, Ν με το νομό Μεσσηνίας, Α με το νομό Αρκαδίας, ενώ Δ βρέχεται από το Ιόνιο πέλαγος.   .  .

Έχει έκταση 2.681 τ. χλμ. και πληθυσμό 193.288 κατοίκους. Πρωτεύουσα του νομού είναι ο Πύργος (28.660 κάτ.).

ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

Το μεγαλύτερος μέρος του νομού είναι πεδινό. Εκτός από ορισμένα τμήματα στα ΒΑ, Α και ΝΑ του νομού, που είναι ορεινά ή ημιορεινά, η υπόλοιπη έκταση καλύπτεται από τη μεγάλη πεδιάδα της Ηλείας, τη μεγαλύτερη της νοτιοδυτικής Ελλάδας. Τα ψηλότερα βουνά του νομού είναι η Λάμπεια (ύψ. 1.797 μ.) και η Μίνθη (ύψ. 1.345 μ.). Στα σύνορα με το νομό Αχαΐας βρίσκεται το όρος Ερύμανθος (ύψ. 2.224 μ.). Την περιοχή διαρρέει ο ποταμός Αλφειός, που εκβάλλει στον κόλπο της Κυπαρισσίας και είναι ο μεγαλύτερος της Πελοποννήσου, και ο Πηνειός, που εκβάλλει στα νότια της Γαστούνης. Από τα νερά του Πηνειού έχει σχηματιστεί η τεχνητή λίμνη Πηνειού.

Το κλίμα της περιοχής είναι μεσογειακό, με ήπιους χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

Η κυριότερη ασχολία των κατοίκων της Ηλείας είναι η γεωργία. Καλλιεργούνται κυρίως δημητριακά, εσπεριδοειδή, κηπευτικά, βαμβάκι, ρύζι, όσπρια, σταφίδες, λάδι κ.ά. Η κτηνοτροφία είναι και αυτή αναπτυγμένη καθώς και η αλιεία. Από τη δασική εκμετάλλευση παράγεται ξυλεία και διάφορες δασοχημικές ύλες.

Ένας σημαντικότατος οικονομικός παράγοντας του νομού είναι και ο τουρισμός, που οφείλεται, εκτός από τις όμορφες ακρογιαλιές και τις ιαματικές πηγές του (Κυλλήνη, Καϊάφα), κυρίως στα μνημεία της αρχαίας Ολυμπίας, της αρχαίας Ήλιδας, της Αλίφειρας και της Φιγάλειας.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

Ο νομός Ηλείας περιλαμβάνει είκοσι δύο δήμους: Αλίφειρας (3.829 κάτ.), Αμαλιάδας (32.090 κάτ.), Ανδραβίδας (4.309 κάτ.), Ανδρίτσαινας (2.152 κάτ.), Αρχαίας Ολυμπίας (11.069 κάτ.), Βαρθολομιού (5.348 κάτ.), Βουπρασίας (11.204 κάτ.), Βώλακα (3.552 κάτ.), Γαστούνης (11.523 κάτ.), Ζαχάρως (12.910 κάτ.), Ιαρδάνου (4.297 κάτ.), Κάστρου-Κυλλήνης (4.486 κάτ.), Λάμπειας (1.374 κάτ.), Λασιώνα (2.562 κάτ.), Λεχαινών (6.334 κάτ.), Πηνείας (5.660 κάτ.), Πύργου (34.902 κάτ.), Σκιλλούντα (15.931 κάτ.), Τραγανού (3.361 κάτ.), Φιγάλειας (2.499 κάτ.), Φολόης (4.870 κάτ.) και Ωλένης (9.026 κάτ.). Διοικητικά ο νομός υπάγεται στην περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας.

Εκτός από τον Πύργο, που είναι η μεγαλύτερη πόλη του νομού και πρωτεύουσά του, άλλα σημαντικά κέντρα είναι η Αμαλιάδα, η Ανδραβίδα, η Γαστούνη, τα Λεχαινά, το Βαρθολομιό, η Ανδρίτσαινα κ.ά.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Στον Όμηρο αναφέρονται ως κυρίαρχοι της Ήλιδας οι Επειοί («Ήλιδα δίαν, όθι κρατέουσι Επειοί, ν 275 κ.α.), που πήραν μέρος και στον τρωικό πόλεμο. Στη συνέχεια, κατέβηκαν στην περιοχή Αιτωλοί, που αναμείχθηκαν με τους παλαιότερους κατοίκους.

Έπειτα από πολλούς και μακροχρόνιους αγώνες, που είχαν ως αφορμή τη διεκδίκηση της διεύθυνσης των ολυμπιακών αγώνων, οι Ηλείοι κατέκτησαν την Πισάτιδα και την Τριφυλία και δημιούργησαν ένα μεγάλο κράτος. Στον πελοποννησιακό πόλεμο πολέμησαν στο πλευρό των Σπαρτιατών, αλλά με τη Νικίεια ειρήνη τάχτηκαν με τους Αργείους. Έπειτα από διάφορους πολέμους με τους γείτονές τους Σπαρτιάτες και Αρκάδες, οι Ηλείοι πολέμησαν κατά του Φίλιππου Β΄ της Μακεδονίας. Μέλος της Αιτωλικής Συμπολιτείας αρχικά και της Αχαϊκής αργότερα, η Ηλεία περιλήφθηκε τέλος (146 π.Χ.) στη ρωμαϊκή επαρχία της Αχαΐας.

Στην περίοδο της φραγκοκρατίας (1204-1447), η Ηλεία ήταν τμήμα του πριγκιπάτου της Αχαΐας με πρωτεύουσα την Ανδραβίδα, όπου σώζονται λείψανα οχυρωμάτων της εποχής. Από την ίδια περίοδο σώζονται και τα ερείπια της Γλαρέντζας στον κόλπο της Κυλλήνης.

Το 1460 κατέλαβαν την περιοχή οι Τούρκοι και την κατείχαν μέχρι το 1687, οπότε την κατέλαβαν οι Ενετοί. Το 1715 την κατέλαβαν ξανά οι Τούρκοι.

Στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 η ιστορία της Ηλείας συνδέεται με την ιστορία της υπόλοιπης Πελοποννήσου.

Η Ηλεία ελευθερώθηκε από τον οθωμανικό ζυγό το 1828.

Επιμέλεια Άρθρου & Φωτογραφίας : Γεώργιος Λυμπερόπουλος